Geweldige fantasy voor taalfanaten

Ik las Babel van de Amerikaanse auteur R.F. Kuang. Wat een boek! Het speelt in het Oxford van de jaren 1830, het decennium waar de industriële revolutie volop in gang is en Groot-Britannië zowel militair als economisch het machtigste land ter wereld is. Het fundament onder die macht is magie, opgeslagen in zilver. Het is zilver dat de stoommachines beter laat draaien, kanonnen verder laat schieten, schepen sneller laat varen en gebouwen groter maakt dan eigenlijk zou kunnen. Eén van die gebouwen is het taalinstituut Babel, in Oxford, en ja, het is van binnen groter dan van buiten.

Dit is de plek waar de half-Chinese jongen Robin Swift gaat studeren, nadat hij zijn familie in Canton is kwijtgeraakt aan de cholera. Hij verliest letterlijk alles, zelfs zijn naam, want de beschermheer die hem mee naar Engeland meeneemt, eist dat hij een andere kiest. Iets wat Brits klinkt.

Aan de universiteit leert Robin de magie die met het zilver gebonden is en dat betekent zoveel mogelijk talenkennis opdoen. Het magisch systeem in Babel is een van de mooiste die ik ben tegengekomen en is gebaseerd op vertalingen van woorden van de ene taal naar de andere. Er is altijd iets wat 'lost in translation' raakt en precies dat is het magische deel dat in zilver gevangen kan worden. Studenten zijn dus voortdurend op zoek naar woordenparen die ongeveer hetzelfde, maar niet helemaal hetzelfde betekenen. Hoe verder een taal van het Engels af staat des te groter de kans op magische effecten. Dat is ook de reden dat er zoveel buitenlandse studenten in Oxford zijn.

Robin bouwt in Oxford een diepe vriendschap op met zijn drie jaargenoten, samen vormen ze een tegenwicht tegen het Britse establishment. Naarmate het verhaal vordert, komt de nadruk meer te liggen op thema's als uitbuiting, discriminatie, machtsmisbruik en het loyaliteitsconflict dat Robin heeft met zijn beschermheer en Groot-Brittannië zelf. Beetje bij beetje ontdekt Robin dat magie niet alleen de drijvende kracht achter al het goede maar ook achter al het slechte het Groot-Brittannië is.

Babel is een boek voor taalfanaten, die de etymologie van woorden interessant vinden en net als de personages in het boek houden van studeren en dingen uitpluizen, verstopt in een knus hoekje met een pot thee binnen handbereik. Het academische decor van Oxford leent zich perfect voor fantasy. Heel af en toe zijn de etymologische uitstapjes storend, bijvoorbeeld als ze middenin een actiescène opduiken, maar veel vaker zijn het heerlijke juweeltjes die het boek een extra dimensie geven. Voor wie eens wat anders wil dan de klassieke dungeons & dragons fantasy (die ook leuk kan zijn).

Uiteindelijk is Babel een boek over de onmogelijkheid van de mensheid om elkaar écht te begrijpen. Als lezer voel je de pijn die dit bij Robin veroorzaakt en snap je ook dat verhaal maar één einde kan hebben.