Auster’s potentiele meesterwerk
Een grootse roman, hoogtepunt in zijn oeuvre, bekroning op dertig jaar schrijverschap. Althans, zo luidde ongeveer de aankondiging van 4 3 2 1, de nieuwste roman van Paul Auster (1947). Niet zo vreemd, aangezien de auteur zeven jaar aan dit 941 pagina’s tellende boek werkte. Daarbij is Auster zonder twijfel één van de meest interessante Amerikaanse auteurs van de afgelopen decennia. Maakt hij de hooggespannen verwachtingen waar?
4 3 2 1 vertelt het levensverhaal van een zekere Archibald Isaac Ferguson. Hij wordt geboren in 1947 als zoon van Rose en Stanley Ferguson, waarna zijn leven vier verschillende wendingen neemt. Vier verhalen van vier Archie’s worden parallel verteld. Elke Archie maakt andere dingen mee; van ingrijpende gebeurtenissen tot onbeduidend lijkende toevalligheden. Zo ontwikkelt elke Archie zich op zijn eigen manier.
Een fascinerend uitgangspunt voor een in potentie briljante roman. Welke gevolgen hebben de keuzes die je maakt, klein of groot? Het toeval is een favoriet thema van Auster, en het surrealistische element is hem zeker toevertrouwd. De auteur vestigde zijn naam met de absurdistische detectiveverhalen van de New York Trilogie, en ook in een boek als Mr. Vertigo speelde Auster met de wetten van de realiteit. Ander werk was juist meer levensecht, en iets minder spannend, zoals Brooklyn Dwaasheid en Sunset Park.
Het experiment met de vier evenwijdige levens daargelaten, blijft ook 4 3 2 1 in meer realistische, om niet te zeggen prozaïsche, sferen. Auster zet de vier paden lineair uit, waarbij hij veel vertelt en weinig laat zien. Vier keer worden de jongens verliefd, vier keer gaat Kennedy dood, komen de studentenprotesten van de jaren zestig voorbij, is de Vietnamoorlog op de achtergrond aanwezig. De Archie met de meest afwijkende levensloop is ook het meest boeiende personage, juist omdat hij meer met zichzelf bezig is dan met de wereldpolitiek. Bij de andere drie moet je vaak even terugbladeren: welke was dit nou? De vele herhalingen en gedetailleerde vertellingen halen de vaart uit het verhaal, en zorgen er ook voor dat de karakters meer inwisselbaar worden. Iets wat je juist wilt voorkomen in een dergelijk vertelexperiment, zou je zeggen. Het had wellicht een hoop gescheeld als van elke Archie zeker honderd bladzijden geschrapt waren, waarmee er minder ruimte was geweest voor bijzaken.
Toch, Auster blijft Auster. Een echt saai karakter kan hij niet schrijven, en ook zijn Archies zijn ietsje vreemd en innemend. Hun honger naar boeken, kunst en film werkt inspirerend: zou je 4 3 2 1 lezen met een notitieblok ernaast, dan kon je een lijst opstellen die een grondige introductiecursus tot de wereldliteratuur zou vormen.
Het filosofische gegeven dat Auster in deze roman gebruikt, is zeker intrigerend. Archie Ferguson groeit op als een rijke jongen en als een jongen die net kan rondkomen. Hij heeft een liefhebbende vader, een afstandelijke vader, en een dode vader. Hij groeit op in een saaie buitenwijk, hij groeit op in hartje New York. Maar ondanks die verschillen wordt hij elke keer een boekenliefhebber en een schrijver, en droomt hij over één en hetzelfde meisje. Is er dus zoiets als het lot?
Niettemin maakt 4 3 2 1 heel duidelijk dat een boek niet kan drijven op één goed idee. Het moet ook goed verteld worden, het moet de lezer beroeren en aan het denken zetten. Daar schiet Auster deze keer tekort. Het is te hopen dat hij niet van plan was om met pensioen te gaan na het afleveren van zijn beoogde magnum opus, maar er in plaats daarvan nog eens voor gaat zitten om een boek te schrijven van pakweg vierhonderd pagina’s. Dat zou een mooie bekroning kunnen zijn van vijfendertig jaar schrijverschap.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Elsbeth van der Ploeg
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
