Een leeservaring die je bijblijft
Typisch Ierse elementen bevat de debuutroman van Eimear McBride (1976). De beklemmende aanwezigheid van de katholieke kerk, seksueel misbruik, schuld en boete. Toch is het een boek van ongekende originaliteit. Een meisje is maar half af lees je niet; je ervaart het. De taal dendert genadeloos over je heen.
Zes maanden kostte het Eimear McBride om haar debuut Een meisje is maar half af op papier te krijgen, maar het zou nog negen jaar duren om het boek gepubliceerd te krijgen. Onverkoopbaar zou het zijn. De kleine Galley Beggar Press uit Norwich durfde het uiteindelijk aan, en vanaf de Engelstalige publicatie in 2013 werd McBride overladen met prijzen, waaronder de Kerry Group Irish Novel of the Year en de Baileys Women’s Prize for Fiction. In Nederland is het boek de eerste uitgave van de nieuwe uitgeverij Hollands Diep.
Dat het boek te moeilijk werd geacht is op het eerste gezicht begrijpelijk. Vanaf de eerste zinnen is duidelijk dat McBride haar eigen opvattingen heeft over grammatica en interpunctie: "Voor jou. Je krijgt binnenkort. Jij mag een naam bedenken." In onaffe flarden van zinnen komt de monoloog van de naamloze hoofdpersoon eruit. Ze praat tegen haar broer die ze alleen 'jij' noemt; haar moeder is ‘zij’. Als kind wordt de broer geopereerd want er zit iets "overal in de hersenen net boomwortels". De tumor heeft blijvende gevolgen, hij sleept met zijn voet, heeft een slechte hand, en blijft mentaal achter. De moeder zoekt haar heil in het katholieke geloof, want als zij maar hard genoeg bidt en vast zal God haar niet straffen door haar zoon af te nemen. De verteller zelf vlucht in de pijn die ze zich laat aandoen door man na man, te beginnen met haar oom wanneer ze nog maar dertien is.
Toch is de vertelling niet zozeer moeilijk door het taalgebruik. Eenmaal gewend aan de ritmische, rauwe zinnen, is het verhaal goed te volgen. Inhoudelijk is het boek moeilijker verteerbaar: de hoofdpersonen vechten zich door hun hopeloze bestaan zonder een sprankje hoop. Na de angst voor het verlies van de broer als kind is er ruimte voor een klein beetje licht waarin broer en zus als kinderen samen opgroeien. Onbezorgd is dit niet te noemen, want continu is er de confrontatie met de sterfelijkheid van de broer. Zijn fysieke mankementen zijn een constante herinnering aan het gevaar dat nog altijd op de loer ligt in zijn hoofd. Maar is die kindertijd eenmaal afgelopen, dan neemt de wanhoop volledig de overhand. Hoe meer haar moeder probeert een goede katholiek te zijn, hoe meer de dochter tegenover zichzelf wil bewijzen dat zij als zondaar niet bij de familie hoort. Afstandelijk vertelt ze hoe ze zich bloedneuzen laat slaan, zich zo ruw mogelijk laat gebruiken, en toch steeds weer naar haar familie toegetrokken wordt. Uiteindelijk komt de vertelling tot een zwart en onbarmhartig hoogtepunt waarin de tumor terugkeert en de broer steeds verder wegglijdt terwijl zijn zus zich blootstelt aan steeds buitensporiger risico’s.
In imperfecte taal worden deze verre van perfecte levens neergezet. McBride is beeldend op het onbehaaglijke af wanneer ze schijft over scheurend vlees, warm bloed en diep, zwart water. Dit alles maakt Een meisje is maar half af een pittige leeservaring. Als lezer zal je het niet snel van je afzetten, maar je zal ook niet snel een vergelijkbaar boek tegenkomen. Dit is een unieke ervaring in taal en vertelkunst.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Elsbeth van der Ploeg
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
