Een leeservaring die je bijblijft
Typisch Ierse elementen bevat de debuutroman van Eimear McBride (1976). De beklemmende aanwezigheid van de katholieke kerk, seksueel misbruik, schuld en boete. Toch is het een boek van ongekende originaliteit. Een meisje is maar half af lees je niet; je ervaart het. De taal dendert genadeloos over je heen.
Zes maanden kostte het Eimear McBride om haar debuut Een meisje is maar half af op papier te krijgen, maar het zou nog negen jaar duren om het boek gepubliceerd te krijgen. Onverkoopbaar zou het zijn. De kleine Galley Beggar Press uit Norwich durfde het uiteindelijk aan, en vanaf de Engelstalige publicatie in 2013 werd McBride overladen met prijzen, waaronder de Kerry Group Irish Novel of the Year en de Baileys Women’s Prize for Fiction. In Nederland is het boek de eerste uitgave van de nieuwe uitgeverij Hollands Diep.
Dat het boek te moeilijk werd geacht is op het eerste gezicht begrijpelijk. Vanaf de eerste zinnen is duidelijk dat McBride haar eigen opvattingen heeft over grammatica en interpunctie: "Voor jou. Je krijgt binnenkort. Jij mag een naam bedenken." In onaffe flarden van zinnen komt de monoloog van de naamloze hoofdpersoon eruit. Ze praat tegen haar broer die ze alleen 'jij' noemt; haar moeder is ‘zij’. Als kind wordt de broer geopereerd want er zit iets "overal in de hersenen net boomwortels". De tumor heeft blijvende gevolgen, hij sleept met zijn voet, heeft een slechte hand, en blijft mentaal achter. De moeder zoekt haar heil in het katholieke geloof, want als zij maar hard genoeg bidt en vast zal God haar niet straffen door haar zoon af te nemen. De verteller zelf vlucht in de pijn die ze zich laat aandoen door man na man, te beginnen met haar oom wanneer ze nog maar dertien is.
Toch is de vertelling niet zozeer moeilijk door het taalgebruik. Eenmaal gewend aan de ritmische, rauwe zinnen, is het verhaal goed te volgen. Inhoudelijk is het boek moeilijker verteerbaar: de hoofdpersonen vechten zich door hun hopeloze bestaan zonder een sprankje hoop. Na de angst voor het verlies van de broer als kind is er ruimte voor een klein beetje licht waarin broer en zus als kinderen samen opgroeien. Onbezorgd is dit niet te noemen, want continu is er de confrontatie met de sterfelijkheid van de broer. Zijn fysieke mankementen zijn een constante herinnering aan het gevaar dat nog altijd op de loer ligt in zijn hoofd. Maar is die kindertijd eenmaal afgelopen, dan neemt de wanhoop volledig de overhand. Hoe meer haar moeder probeert een goede katholiek te zijn, hoe meer de dochter tegenover zichzelf wil bewijzen dat zij als zondaar niet bij de familie hoort. Afstandelijk vertelt ze hoe ze zich bloedneuzen laat slaan, zich zo ruw mogelijk laat gebruiken, en toch steeds weer naar haar familie toegetrokken wordt. Uiteindelijk komt de vertelling tot een zwart en onbarmhartig hoogtepunt waarin de tumor terugkeert en de broer steeds verder wegglijdt terwijl zijn zus zich blootstelt aan steeds buitensporiger risico’s.
In imperfecte taal worden deze verre van perfecte levens neergezet. McBride is beeldend op het onbehaaglijke af wanneer ze schijft over scheurend vlees, warm bloed en diep, zwart water. Dit alles maakt Een meisje is maar half af een pittige leeservaring. Als lezer zal je het niet snel van je afzetten, maar je zal ook niet snel een vergelijkbaar boek tegenkomen. Dit is een unieke ervaring in taal en vertelkunst.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Elsbeth van der Ploeg
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
