Broer Ontroert (met de hoofdletter O)

Francis en Michael zijn twee broers. Ze zijn zonen van immigranten en opgevoed door hun moeder. Ze groeien op in Scarborough in Toronto. In deze multiculturele wijk voelen ze zich, zo ver als mogelijk is, thuis. Vriendschap en liefde, maar ook criminaliteit en racisme zijn aan de orde van de dag. Een noodlottige gebeurtenis verandert hun leven voorgoed. Francis komt om het leven. Door middel van afwisseling tussen heden en verleden wordt duidelijk wie daarvoor verantwoordelijk was en wat voor impact dit heeft gehad op het leven van Michael, hun moeder en anderen die Francis liefhadden.  

David Chariandy, de auteur van dit boek met de titel Broer, geeft les aan de Simon Fraser Universiteit in Vancouver en groeide zelf ook op in Scarborough. De details uit het verhaal met betrekking tot de wijk zijn dan ook erg geloofwaardig en levendig beschreven. Voornamelijk het verleden, hoe moeilijk de positie van de broers en hun vrienden in de wijk was, is prachtig neergezet. Chariandy’s schrijfstijl is eenvoudig en makkelijk te begrijpen. De beschrijvingen die hij formuleert verdienen extra aandacht. Deze zijn keer op keer raak en helder, goed gevonden en een prachtige verbeelding van wat zich afspeelt. Het zorgt ervoor dat het verhaal leeft. Monique Eggermont heeft dit erg goed vertaald.  

'En ik herinner me dat ik me op dat moment zo vreselijk bang voelde toen ik dat zag. Alsof een hele wijk als bij toverkracht zou kunnen verdwijnen. Alsof er een macht bestond die zoiets kon.'

Een mooi beschreven fenomeen in dit boek is onverwerkte rouw. Dit ontstaat door de ‘verliezen die iemand in rouw gedompeld houden, die hen belemmeren met hun verleden verder te gaan’. Dit wordt expliciet beschreven in relatie tot de moeder. Michael benoemt dan ook dat zijn moeder is ‘vastgelopen’. Dit wordt duidelijk door immens verdriet en verwarde episodes die ze doormaakt. Maar, wanneer je tussen de regels doorleest, voel je dat ook Michael rouwt. En dat zijn rouw ook niet volledig verwerkt is. Zo gebruikt hij de staat waarin zijn moeder verkeert als excuus om met zo min mogelijk mensen in contact te komen. Hij isoleert zich. De gevoelens en gedachten die hierbij komen kijken, drijven naarmate het boek vordert steeds verder naar het oppervlak. De complexiteit van Michaels rouw laat de bijzondere band tussen Michael en Francis zien en geeft daardoor een nieuwe dimensie aan het verhaal.  

Een van de personages die je bijblijft, is Jelly. Jelly is een van Francis’ vrienden. Zelfs een van Francis’ beste vrienden. Toch blijft hij op de achtergrond. Hij gaat op in zijn rol als DJ en in zijn bijzondere muziek. De speciale band tussen Francis en Jelly wordt zichtbaar in kleine momenten. Bijvoorbeeld als Francis voor Jelly opkomt bij een van zijn optredens. Al snel wordt duidelijk dat ze voor elkaar door het vuur gaan. Francis’ dood raakt daarom ook Jelly. Ondanks het beperkte aantal woorden dat Chariandy gebruikt om Jelly’s gevoelens te beschrijven, is het vooral de beschrijving van andere zaken die er impliciet voor zorgt dat je als lezer doorkrijgt hoe sterk Jelly lijdt onder het overlijden van Francis. Een brok in je keel gegarandeerd.    

Kortom, de auteur slaagt erin om in slechts 192 pagina’s een verhaal te vertellen dat diepe indruk maakt. Hoe ga je door nadat een belangrijk persoon in je leven overlijdt? Chariandy gebruikt geen woord te veel om die vraag te beantwoorden. Broer Ontroert. Met de hoofdletter O.