Een vreemde roman die haast niet te grijpen valt

Verdwijnende stadjes. Dat is wat de jonge, schrijvende hoofdpersoon van Het verdwijnen intrigeert: 

‘[Het zijn stadjes die] hersenschimmen worden, spooksteden, stipjes op de kaart met geen andere functie dan een strikt decoratieve, aangebracht door een cartograaf die er een leegte mee wilde vullen.’ 

Aan het begin van het boek verhuist de naamloze hoofdpersoon naar een naamloos stadje, met als doel een boek te schrijven over zijn geliefde onderwerp. Al snel blijkt dat dat onmogelijk is, want deze woonplaatsen zijn immers verdwenen. Wanneer hij opmerkt dat het stadje waar hij nu woont wellicht in de nabije toekomst ook wel eens kan gaan verdwijnen, verandert de focus van zijn boek. Het schrijven over een plaats dat de potentie heeft te verdwijnen, lijkt uitkomst te bieden in de ontbrekende documentatie van verdwenen steden. Dit blijkt echter lastiger dan vooraf gedacht.

Shaun Prescott is woonachtig in Australië en opgegroeid in een klein stadje. Hij voelde zich daar meer dan eens afgesloten van de buitenwereld. Dit gevoel leek een inspiratie zijn geweest om dit boek te schrijven. Eerder publiceerde hij een collectie kortverhalen over hetzelfde onderwerp. Nu is daar zijn debuutroman, dat de titel Het verdwijnen kreeg (naar het Nederlands vertaald door Peter Abelsen).

Prescotts schrijfstijl roept wisselende gevoelens op. Aan de ene kant weet hij parels van zinnen neer te pennen, die je je het liefst in je hoofd wilt prenten. De beeldende schrijfstijl brengt het vreemde, duistere stadje moeiteloos tot leven. Oneindige tentakelwegen waardoor de buitenwereld haast onbereikbaar lijkt, mysterieuze gaten die plotseling ontstaan en stukken van het stadje opslokken zijn daar slechts twee voorbeelden van. Aan de andere kant is de schrijfstijl echter ook koud en afstandelijk. Dit komt omdat het gros van de zinnen in het boek feitelijk en opsommend is, wat onprettig leest: ‘hij zei dit’. ‘Zij zei dat’. ‘Toen zei hij dat zij dat zei’. 

Het hoofdpersonage is aandoenlijk. Zijn onschuld en berusting brengen hem in vervelende situaties, die ervoor zorgen dat de lezer op tegelijkertijd om hem wil glimlachen en fronsen. Ook de inwoners van het stadje zijn stuk voor stuk interessant neergezet. Neem bijvoorbeeld Chiara. Een vrouw die is opgegroeid in en vergroeid lijkt te zijn met haar woonplaats. Ze maakt een radioprogramma waar haast niemand naar lijkt te luisteren en ontvangt cassettebandjes, die een belangrijke rol spelen in het verhaal. Wat helaas ontbreekt is een stuk gevoelsbeleving van de personages. Prescott weet de afstand tussen de personages en de lezer dan ook niet te overbruggen, wat de betrokkenheid bij het verhaal beperkt. 

‘Ik schreef mijn boek omdat het nooit eerder was geschreven en voor de rest had ik geen reden om het te schrijven. Ik schreef mijn boek om mezelf substantie te geven, mezelf en in principe alle mensen waar ik mee verwant zou kunnen zijn.’ 

Meer dan eens is bovenstaande reden van de hoofdpersoon om zijn boek te schrijven precies het gevoel dat wordt opgeroepen bij de lezer van Het verdwijnen. Waarom schrijft Prescott dit boek eigenlijk? Of meer direct, waar gaat het over? Draait het boek om de achterstand in dorpen en urbanisatie? Is het stadje een metafoor voor de eenzaamheid van de hoofdpersoon? Of ontbreekt de essentie van dit boek volledig, net zoals de hoofdpersoon concludeert over het stadje? 

Eén ding is zeker: het aparte verhaal blijft je zelfs lang na het lezen van de laatste pagina bezighouden. Het verdwijnen is een vreemde roman die haast niet te grijpen valt.