Stephen Graham leutert er maar op los

De Schot Stephen Graham (1884-1975) schreef zijn inmiddels vermaard geworden The Gentle Art of Tramping in 1926. Een boek vol met nuttige wenken voor de wandelaar, die voor hij aan het edele voetenwerk begint wel eerst alle status af moet leggen.
Zelf heb ik wel vaker met een rugzak gelopen om telkens te ervaren dat ik altoos teveel meenam. Maar Graham moet veel meer hebben meegetorst want hij heeft het over linnengoed, een zak suiker, reserveschoenen, boeken, een muskietennet van enkele meters, een deken of misschien wel twee (Graham slaapt uitsluitend onder de blote hemel), een waterbestendige mantel, een koffiekan of percolator (later zal blijken dat je ook nog een theekan mee moet nemen), emaillen beker, bord en bestek, peper en zout, boter, zakdoeken, handschoen en een opblaasbaar kussen, een naaidoosje, voldoende kleding. Toe maar, dat moet minstens vijftien kilo gewogen hebben en geloof me: dat loopt niet comfortabel.

Eén vraag die me bezighoudt is: hoe heeft Graham al zijn prachtige wandelingen gefinancierd? Dat vertelt hij ons evenwel niet. In het zevende hoofdstuk met de titel Waarheen? trekt Graham zo’n beetje door de hele wereld maar het is allemaal grote stappen snel thuis zodat de informatie die hij geeft nergens onderbouwd wordt, kennelijk zijn dit zijn ervaringen maar het beklijft niet en lijkt mij tamelijk onnut.
En ofschoon Graham beweert dat voor een wandelaar niet de kwantiteit maar de kwaliteit telt, lijkt hijzelf het bewijs van het tegenovergestelde. Waar is hij niet geweest? In Japan, China en India want dat noemt hij moeilijke landen. Maar alle andere oorden en streken heeft hij bewandeld.

Graham kookt bij voorkeur op open vuur. Maar dat kunnen we onder de huidige klimatologische omstandigheden wel vergeten natuurlijk. En ook veronderstelt de schrijver dat een vrouwelijke reisgezel wel eens zou kunnen gaan gillen om een nat egelneusje of een spin maar ik ken waarachtig wel mannen die doodsbang zijn voor alles wat insect is.
En o ja, neem vooral ook veel papier mee - er is vast nog wel ruimte in die al overvolle rugzak - om het vuur mee aan te steken als de omstandigheden vochtig zijn. Een goede wandelaar stookt drie keer per dag een vuurtje. Je moet - voor we het vergeten - zoveel muskietengaas bij je hebben dat je jezelf er drie keer in kunt wikkelen. Je rugzak is dan al vol maar het is niet anders.
Buiten slapen is ook al zo’n wonder van genot. Wees niet bang voor de poema of de beer en buiten is het altijd veiliger dan binnen: het dak kan instorten of er kan brand uitbreken. Ik meen dat Graham de eerste beginselen van de kansberekening niet echt machtig is.
Het hoofdstukje over misverstanden door taal is ronduit irritant. Als je ‘a room’ bestelt en je krijgt dan rum, dan heb je toch echt iets fout gedaan. Verderop verklaart Graham dat de wandelaar een pelgrim is en diens avontuur bij uitstek spiritueel. Dan ben ik al afgehaakt.

Waarom stoort dit boek, dat wordt gepresenteerd als een ‘wandelklassieker’, me zo? Ik denk omdat ik Stephen Graham maar een pedant mannetje vind. Je kunt het zo gek niet bedenken of Graham weet precies hoe je iets aan moet pakken: koken, wassen, kleden, wandelen, zingen, converseren, filosoferen enzovoort enzovoort. Ik denk er dan onmiddellijk achter aan: zometeen gaat hij me nog vertellen hoe ik het beste mijn kont kan afvegen. En daarnaast suggereert hij dat alleen een wandelaar zal weten door te dringen tot de essentie van het leven maar dat gaat er bij mij niet in. En het blijft maar de vraag hoe deze ongetwijfeld aardige man al zijn expedities financierde! En waarom het waardevol zou zijn om te wandelen met een evangelie in de binnenzijde van je jas ontgaat mij ten enenmale. De bijbel is wel het laatste boek dat ik zou willen lezen. Tja, wat zou ik er verder nog over moeten zeggen?

Enno Nuy
Juli 2024

Op pagina 114 lees ik: “Maar vergeet geen extra brandhout klaar te leggen”. Dat is natuurlijk slecht Nederlands, in plaats van ‘geen’ had hier ‘niet’ moeten staan. Overigens lijkt dit boek me adequaat vertaald en misschien is dat commentaar wel wat karig.