Lezersrecensie
Een magistrale roman als psychedelische roadtrip
Begin aan een boek van de dichter-romancier Kalman Stefánsson en je zult merken dat hij je al op de eerste pagina te pakken heeft. Een van de uit de Gilgamesh afkomstige motto’s van dit boek luidt: Vergeten is het vogelgezang van gisteren, klonk het dan nooit? En dan realiseer je je dat we ook in deze nieuwe roman geconfronteerd zullen worden met het (onvolkomen en altoos onbetrouwbare) geheugen.
Zijn taal is zo prachtig en poëtisch, een genot om te lezen. Ik ben inmiddels aangeland op pagina 54 van dit boek en heb nog geen idee waar het heengaat, waar het mij zal brengen en toch blijft het me mateloos boeien. Gretig lees ik verder en hoop dat het boek nooit ophoudt. Op diezelfde pagina zien we dat Kalman Stefánsson iets nauwkeuriger research had moeten doen als hij schrijft dat er inmiddels al twintig miljard mensen zijn overleden. Wetenschappers gaan er van uit dat in de laatste 192.000 jaar in totaal 110 miljard mensen zijn overleden.
Maar de talloze vragen die de nog jonge ik heeft over God (die overigens een zuiplap moet zijn geweest!) en het hoe en waarom zijn aandoenlijk, intrigerend en logisch tegelijkertijd. Ja, daar willen we nu wel eens een afdoend en definitief antwoord op hebben. In dit Yellow Submarine laat de schrijver de zevenjarige ik aan het woord en het is verbluffend hoe natuurgetrouw hij het jong laat redeneren en formuleren. Werkelijk prachtig en ontroerend zijn de verhalen over de uren die de jongen doorbrengt bij zijn stokoude bovenburen Sesselja en Gudmundur.
En ook dit boek staat weer vol prachtige aforismen zoals: De gelovige is als een gekooide vogel die naar de tralies kijkt als zijn redder, zijn vrijheid en zijn doel. Of: Het leven van de mens is rook die opstijgt, eventjes trilt en dan spoorloos is verdwenen. Stefánsson schrijft: “ Het verleden gaat nooit voorbij, het is altijd aanwezig en weigert ons los te laten. Het zit in alles wat we doen, denken, voelen, maar het komt desondanks nooit meer terug”.
En dan is er opeens een ultrakort hoofdstuk dat Niemand leeft hier op aarde zonder de doden heet en dan staat er “Dat ligt zo voor de hand dat dit hoofdstuk niet langer hoeft te zijn”. Ik vind dat briljant. En dan realiseer ik me dat ik 168 pagina’s naar de gedachten en de redenaties van een zevenjarige zit te luisteren en me nog geen moment heb verveeld. Een enkel voorbeeld als de jongen zich realiseert dat hij zijn vader niet kent zoals anderen hem lijken te kennen en dan denkt: “Voor mij is mijn vader als de maan: hij keert mij slechts één kant toe”.
In het verhaal komen naast The Beatles ook de drankzuchtige God, Johnny Cash, Simon and Garfunkel en Rod Stewart voor. In die passages lijkt het boek een psychedelische roadtrip. Niet eerder schreef Kalman Stefánsson zo surrealistisch. Het is een prachtige ingreep van de schrijver waardoor zijn geschiedenis extra kleur krijgt, hoe vreemd het misschien ook mag zijn. De zevenjarige immers heeft nog geen weet van Beatles of Cash, zijn vader wel natuurlijk en die is dan ook beste maatjes met ze, net als met God want daar kan hij het lekker mee op een zuipen zetten. De Yellow Submarine uit de titel is niet meer dan een aansprekend vehikel dat slechts een enkele keer in de tekst opduikt. Stel je toch eens voor dat je zo’n magisch voertuig had dat je overal naar toe kon brengen, waarheen je maar wilde. En zo wordt die gele onderzeeër een plek om je terug te trekken, daar immers krijgt de verbeelding alle kansen. En misschien wel de mooiste persoon uit deze prachtige vertelling is de zwijgzame stiefmoeder maar om erachter te komen of ik gelijk heb met deze bewering zult u het boek toch echt zelf moeten lezen. Maar ik vond haar een monument van een vrouw.
Ik ben bijna aan het einde van deze onvergetelijk mooie roman en lees: “De aarde draait, ze spreekt de eeuwigheid aan met haar vergetelheid zodat de conclusie valt te trekken dat de mens zo kortstondig is, zijn dagen zo banaal dat het individu er niet toe doet en hij voornamelijk voer voor de vergetelheid is”. En vergetelheid is de voedingsbodem waarop wreedheid, meedogenloosheid en geweld op gedijen.
We moeten ons verzetten tegen vergeten, zegt ons de schrijver: “Noem mijn naam en de dood trekt zich van mij terug”. Hij schreef een magistrale roman om zijn woorden kracht bij te zetten. En zoals we inmiddels gewend zijn, ook dit keer heeft vertaler Marcel Otten weer een prachtige prestatie geleverd.
Enno Nuy
September 2024
Dan trof ik nog enkele merkwaardigheden aan:
P42 zesduimsers in plaats van zesduimers
P215 overtroeft in plaats van overtroefd
P336 Het is vreselijk om dood te zijn en er niemand is die zich jou herinnert.
Zijn taal is zo prachtig en poëtisch, een genot om te lezen. Ik ben inmiddels aangeland op pagina 54 van dit boek en heb nog geen idee waar het heengaat, waar het mij zal brengen en toch blijft het me mateloos boeien. Gretig lees ik verder en hoop dat het boek nooit ophoudt. Op diezelfde pagina zien we dat Kalman Stefánsson iets nauwkeuriger research had moeten doen als hij schrijft dat er inmiddels al twintig miljard mensen zijn overleden. Wetenschappers gaan er van uit dat in de laatste 192.000 jaar in totaal 110 miljard mensen zijn overleden.
Maar de talloze vragen die de nog jonge ik heeft over God (die overigens een zuiplap moet zijn geweest!) en het hoe en waarom zijn aandoenlijk, intrigerend en logisch tegelijkertijd. Ja, daar willen we nu wel eens een afdoend en definitief antwoord op hebben. In dit Yellow Submarine laat de schrijver de zevenjarige ik aan het woord en het is verbluffend hoe natuurgetrouw hij het jong laat redeneren en formuleren. Werkelijk prachtig en ontroerend zijn de verhalen over de uren die de jongen doorbrengt bij zijn stokoude bovenburen Sesselja en Gudmundur.
En ook dit boek staat weer vol prachtige aforismen zoals: De gelovige is als een gekooide vogel die naar de tralies kijkt als zijn redder, zijn vrijheid en zijn doel. Of: Het leven van de mens is rook die opstijgt, eventjes trilt en dan spoorloos is verdwenen. Stefánsson schrijft: “ Het verleden gaat nooit voorbij, het is altijd aanwezig en weigert ons los te laten. Het zit in alles wat we doen, denken, voelen, maar het komt desondanks nooit meer terug”.
En dan is er opeens een ultrakort hoofdstuk dat Niemand leeft hier op aarde zonder de doden heet en dan staat er “Dat ligt zo voor de hand dat dit hoofdstuk niet langer hoeft te zijn”. Ik vind dat briljant. En dan realiseer ik me dat ik 168 pagina’s naar de gedachten en de redenaties van een zevenjarige zit te luisteren en me nog geen moment heb verveeld. Een enkel voorbeeld als de jongen zich realiseert dat hij zijn vader niet kent zoals anderen hem lijken te kennen en dan denkt: “Voor mij is mijn vader als de maan: hij keert mij slechts één kant toe”.
In het verhaal komen naast The Beatles ook de drankzuchtige God, Johnny Cash, Simon and Garfunkel en Rod Stewart voor. In die passages lijkt het boek een psychedelische roadtrip. Niet eerder schreef Kalman Stefánsson zo surrealistisch. Het is een prachtige ingreep van de schrijver waardoor zijn geschiedenis extra kleur krijgt, hoe vreemd het misschien ook mag zijn. De zevenjarige immers heeft nog geen weet van Beatles of Cash, zijn vader wel natuurlijk en die is dan ook beste maatjes met ze, net als met God want daar kan hij het lekker mee op een zuipen zetten. De Yellow Submarine uit de titel is niet meer dan een aansprekend vehikel dat slechts een enkele keer in de tekst opduikt. Stel je toch eens voor dat je zo’n magisch voertuig had dat je overal naar toe kon brengen, waarheen je maar wilde. En zo wordt die gele onderzeeër een plek om je terug te trekken, daar immers krijgt de verbeelding alle kansen. En misschien wel de mooiste persoon uit deze prachtige vertelling is de zwijgzame stiefmoeder maar om erachter te komen of ik gelijk heb met deze bewering zult u het boek toch echt zelf moeten lezen. Maar ik vond haar een monument van een vrouw.
Ik ben bijna aan het einde van deze onvergetelijk mooie roman en lees: “De aarde draait, ze spreekt de eeuwigheid aan met haar vergetelheid zodat de conclusie valt te trekken dat de mens zo kortstondig is, zijn dagen zo banaal dat het individu er niet toe doet en hij voornamelijk voer voor de vergetelheid is”. En vergetelheid is de voedingsbodem waarop wreedheid, meedogenloosheid en geweld op gedijen.
We moeten ons verzetten tegen vergeten, zegt ons de schrijver: “Noem mijn naam en de dood trekt zich van mij terug”. Hij schreef een magistrale roman om zijn woorden kracht bij te zetten. En zoals we inmiddels gewend zijn, ook dit keer heeft vertaler Marcel Otten weer een prachtige prestatie geleverd.
Enno Nuy
September 2024
Dan trof ik nog enkele merkwaardigheden aan:
P42 zesduimsers in plaats van zesduimers
P215 overtroeft in plaats van overtroefd
P336 Het is vreselijk om dood te zijn en er niemand is die zich jou herinnert.
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van ennonuy
Gesponsord
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder met zijn kenmerkende warmte, scherpzinnigheid en humor.
Een roman die bijna uit zijn voegen barst van emotie met een prachtige schrijfstijl en onvergetelijke personages, een verhaal dat je telkens weer zult willen herlezen.
Parijs 1942. Miri ontsnapt aan een razzia en komt terecht op het platteland. Op een nacht krijgt ze een gevaarlijke missie. Slaagt ze erin om zowel haar eigen leven als dat van anderen te redden?
Dé TikTok-sensatie van dit moment! Heerlijke cosy small town romance voor de fans van Gilmore Girls. Grumpy vs. sunshine én spice, wat wil je nog meer!
