Een matig maar desondanks boeiend boek
Ondertussen weet ik niets meer van Klytaemnestra af, mijn Grieks dateert van bijna zestig jaar geleden. Zou ik ooit op die naam gekomen zijn? Kennelijk beschouwt de schrijver die informatie niet als relevant. Ik zal de gehele tekst op de achterflap lezen nadat ik de laatste pagina van dit boek omsloeg.
Als de tweede echtgenote over hun pasgeboren dochter zegt “Was dit nou wel de bedoeling” leid ik daaruit af, misschien ten onrechte, dat de vader, schrijver van dit boek, een stuk ouder is. Van een tweede leg heb ik nooit iets begrepen.
Op pagina 49 lees ik dat de echtgenoot en het zoontje van de vermeende Klytaemnestra twee jaar later dood zullen zijn. Maar hier is dan wel sprake van dichterlijke vrijheid want zij was uitgehuwelijkt aan Agamemnon en die had voorlopig nog helemaal geen tijd om te sterven. Hoe nu? Ziet u hoezeer de uitgever mij hier op het verkeerde been heeft gezet?
Godsdienst en logica zijn verre buren. Dat is een fraaie vondst!
Goed, de schrijver wisselt hoofdstukken over zijn zorgeloos en liefdevol opgroeiend dochtertje af met de levensgeschiedenis van een Griekse koningsdochter. Haar vader huwt haar uit aan een bruut die daarmee nog meer macht en aanzien vergaart. De oude koning heeft altijd bewust voor een isolationistisch beleid voor zijn koninkrijk gekozen maar de jongere generaties willen handel drijven, daarmee valt rijkdom te verwerven en vrije tijd. Zouden de oude Grieken al over vrije tijd hebben nagedacht?
Het tweede deel van deze geschiedenis vertelt over de oorlog die in den vreemde moet worden gevoerd en wat de mens, de man allemaal bereid is daarvoor op te offeren. Hier geen intermezzo’s van klein menselijk geluk meer. Het is een intrigerend verhaal over machtswellust, oorlog en verderf maar als de vloot vertrekt om een vreemd rijk te verslaan, raak ik het spoor bijster. Precies dat overkwam me vroeger op school maar al te vaak als ik weer eens een Griekse tekst moest vertalen: wie is nu wie en waar komt díe nu opeens vandaan? Kortom, ik ben de plot kwijtgeraakt maar stel vast dat de aanvallers verloren hebben. Om er als snel achter te komen dat ze dankzij een list toch hebben gezegevierd.
En die oorlog gaat maar door, er komt maar geen einde aan de slachtpartij. En als dan na tien jaren overwinnaar en overwonnene bekend zijn, gaan de wreedheden, dit keer van de triomfantelijke zegevierder jegens de smadelijke verliezer, gewoon verder. En het is pas hier, op pagina 198, dat we ons realiseren dat het hier gaat om de strijd van Agamemnon tegen Troje. Vermoedelijk had een classicus dat allang door maar ik ben geen classicus. De uitgever stelt geen belang in mij, argeloze lezer en vindt het niet nodig dat ik zelf de identiteit van enkele hoofdrolspelers achterhaal. Schande!
De schrijver sluit dit verhaal als volgt af: “Hoe is het met deze vrouw afgelopen? Ik weet het niet. De verhalen die nog steeds over haar de ronde doen zijn door mannen verteld. Ik hoop dat zij nog lang heeft geleefd. En gelukkiger”.
Maar de classicus Koolschijn weet natuurlijk heel goed hoe het Klytaemnestra is vergaan, u kunt haar lot ook gemakkelijk vinden door even te googelen. Je kunt de verhaalde geschiedenis niet enkel in twijfel trekken omdat ze door mannen beschreven werd. Maar zeker zijn we nergens van.
De laatste hoofdstukken zijn voor het nu. Het dochtertje heeft inmiddels het ouderlijk huis verlaten. We vernemen niet meer van haar. Een Griekse veerboot zinkt. De inmiddels bijna tachtigjarige schrijver kijkt terug op zijn leven en de geschiedenis en ziet dat er niets veranderd is. De mens, gedreven door seks, weet slechts van oorlogvoeren, we zijn onderweg naar onze ondergang. De grootste dwaasheid is wel dat we op zoek zijn naar buitenaards leven. Het liefste wist de schrijver alles uit, al zijn herinneringen, al zijn gedachten, het woord moet hebben afgedaan. De schrijver is net als deze lezer, slechts vijf jaar jonger, een zondagskind als hij schrijft: “Ik ben niet ongeneeslijk ziek en al meer dan vijfenzeventig jaar gezond gebleven. In welvaart opgegroeid. Nooit gebrek gekend. Toch heb ik een probleem. binnen afzienbare tijd ga ik dood.”
De schrijver koestert geen enkele hoop voor de menselijke soort, dat is wel duidelijk. Er is ook niet veel aanleiding om dat wel te doen, vrees ik. Toch zou ik graag nog eens vijfenzeventig jaar leven om net als Simone de Beauvoirs Fosca te zien hoe het mensenras voortploetert. En anders dan Koolschijn vind ik de zoektocht naar buitenaards leven razend fascinerend maar het voert te ver om daarover hier en nu verder uit te weiden.
Wat vind ik nu van dit boek? Dit boek waarvan de volledige plot door de uitgever alvast op de achterflap wordt verklapt! Wat een onvoorstelbare minkukels daar bij uitgeverij van Oorschot. En wat vindt de schrijver ervan dat zijn uitgever zo met zijn boek omgaat? Ik begrijp dat de schrijver het prille levensgeluk van zijn dochtertje, dat in weelde, harmonie en gezondheid wordt opgevoed plaatst tegenover het grote verhaal van de verdoemde mens. Maar hoewel die korte anekdotes op zich aardig om te lezen zijn, ze dienen geen verder doel, noch leiden ze tot een onverwachte ontwikkeling of anticlimax. Daardoor hangt die idyllische geschiedenis een beetje in het luchtledige. En de ramp met de veerboot vond ik een Fremdkörper in dit boek. Ik las er geen boodschap in.
De geschiedenis van de koningsdochter in het oude Griekenland daarentegen is zeer de moeite waard en wordt ook heel fraai verteld. Het oude Griekenland dat door zovelen van ons wordt beschouwd als de bakermat van onze democratie. Maar in werkelijkheid waren het de priesters die vertelden wat de goden en godinnen vonden, wensten, eisten. Die oude Grieken waren natuurlijk net zo heerszuchtig en wreed, gestoord en irrationeel als de mens van vandaag. Wat Mark Twain, historici en filosofen ons ook voor willen houden, wij leren niet van onze geschiedenis. Niet alleen wijzelf, snoodaards en kleine burgers niet, ook hen die ons besturen en geacht worden de weg te wijzen steken niets op van wat hen die ons voorgingen overkwam.
Kortom, ook al heb ik dit boek met warme belangstelling gelezen, echt een goed boek vond ik het niet. Ik zou Koolschijn ook de vraag kunnen stellen: heb je niet ten onrechte nog een kind op de wereld gezet? Was dat nou wel de bedoeling? Ben je het niet aan je kinderen en kleinkinderen verplicht toch licht aan het einde van de tunnel te willen zien?
Enno Nuy
Oktober 2024
Reageer op deze recensie
Meer recensies van ennonuy
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
