Zalig verteld, met een sarcastisch ondertoontje

Na een ongelukkige jeugd probeerde de uit Birmingham afkomstige Roger Jon Ellory aan de bak te komen als schrijver van spannende verhalen. Een eerste poging in de periode 1987-1993 faalde jammerlijk, want hij slaagde er niet in een uitgever te strikken voor zijn boeken. Maar nadat hij in 2001 op zijn werk kennismaakte met de computer, wakkerde de vlam weer op. Deze keer had hij meer geluk en in 2003 lag zijn spannende debuut Stervensuur in de winkelrekken. Nu, negen jaar later ziet De helden van New York het levenslicht. Het is zijn achtste titel, maar slechts zes ervan werden naar het Nederlands vertaald.

In tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden handelt dit werk niet over de hulpdiensten en reddingswerkers die aan de slag waren tijdens 9/11, maar zijn de helden waarnaar verwezen wordt de leden van de dienst georganiseerde misdaad van de New Yorkse politie, die in de jaren zeventig en tachtig van vorige eeuw de maffia monddood maakten in de stad die nooit slaapt. De witste raaf van die afdeling was de vader van het hoofdpersonage Frank Parrish. Frank is zelf rechercheur van de NYPD, maar zijn staat van dienst steekt schril af tegen die van zijn vader: hij is onhandelbaar en heeft lak aan de procedures. Enkel het feit dat hij regelmatig successen boekt, weerhoudt zijn oversten ervan hem uit het korps te ontslaan. Tijdens de sessies met de politiepsychologe onthult hij een heel andere kijk op zijn vader, die helemaal niet strookt met de heldenstatus die hij in het korps genoot en nog steeds geniet. Ondertussen werkt hij ook nog aan een dubbele moord: een laag in de pikorde staande drugsdealer lijkt slachtoffer te zijn van een afrekening. Maar bij hem thuis wordt het levenloze lichaam van zijn zus gevonden. Misschien is er wel meer aan de hand?

Het moge duidelijk zijn: De helden van New York is geen policier zoals er dertien in een dozijn te vinden zijn. Je krijgt twee boeken voor de prijs van één: naast de bijna obligate verhaallijn van het veertig dagen lopende moordonderzoek in de tweede helft van 2008, biedt dit vier en een halve centimeter dikke werk genoeg ruimte voor een volwassen psychologische kant, waarin de twijfels van het hoofdpersonage niet alleen belicht worden, maar onder de loep geanalyseerd worden. Hierdoor krijgt de volledig uit clichés geboetseerde protagonist, die in onmin leeft met zijn ex-vrouw en kinderen, geen leven heeft buiten zijn werk, maar toch lak heeft aan procedures en hiërarchie en functioneert op afhaalmaaltijden en alcohol, een ongekende diepgang mee, die hem weer interessant maakt.

De vasthoudendheid waarmee Frank Parrish zijn verdachte ondanks het gebrek aan harde bewijzen blijft achtervolgen, zou zelfs lof oogsten bij de pitbulls. Dit zorgt voor de unieke situatie waarin de ene underdog de andere onder druk zet en de lezer, ongeacht de afloop van dit spannende draadje, gegarandeerd overloopt van medeleven maar tevens even zeker ontgoocheld achterblijft. Het scheppen en onderhouden van deze situatie getuigt van hen hoge mate van vakmanschap van de auteur.

Los daarvan hanteert R.J. Ellory een zalige vertelstijl met een sarcastisch ondertoontje, en laat hij zijn personages de snedigste dialogen produceren, wat het leesgenot over de hele lijn ten goede komt. Jammer dat sommige zaken net iets te frequent herhaald worden, wat soms tot enige irritatie kan leiden. Een beetje meer vertrouwen in het geheugen van zijn publiek had niet misstaan. Mede hierdoor is het boek net niet meeslepend genoeg om top te zijn.
Maar de grootste ontgoocheling is de functie van de locatie. Een bruisende wereldstad als de Big Apple verdient beter dan gedegradeerd te worden tot een opsomming van straatnamen en metrohaltes die enkel en alleen dient om de verplaatsingen van de personages te documenteren.

Met De helden van New York levert R.J. Ellory een meer dan degelijk spannend boek af met een veel diepgang en geschreven in een opmerkelijke stijl, dat zich richt op de naar meerwaarde zoekende thrillerliefhebber.