Overdosis aan prachtige zinnen

Wat valt er nog te schrijven over een boek dat door vrijwel iedereen al uitvoerig is bejubeld en werkelijk euforische recensies heeft gekregen? Een literaire sensatie, waarvan alleen in Europa al meer dan twee miljoen exemplaren zijn verkocht. Carlos Ruiz Zafón is met zijn debuutroman in één keer doorgeschoten naar de top van alle bestsellerslijsten en zelden waren de meningen zo unaniem positief als bij de beoordeling van De schaduw van de wind. De beeldende kracht en het zeer poëtische taalgebruik maakte zo enorm veel emoties los, dat het al snel werd uitgeroepen tot één van de allermooiste boeken van het afgelopen jaar. Lezers verloren zich massaal in de schoonheid en mysterie van de taal en het verhaal van de jonge Daniel Sempere raakte plekken in de ziel die op literair niveau bij veel mensen al enige tijd stevig op slot hadden gezeten. Het prachtige hedendaagse Barcelona, op dit moment één van de meest geliefde steden voor romantische vakanties en architectonische bezienswaardigheden, werd door Zafón ingeruild voor de mistroostige en duistere variant van 1945, zes jaar na het beëindigen van de Spaanse burgeroorlog. Een kille en donkere stad, gevangen in een beangstigende grauwsluier en in de greep van het vaak zeer gewelddadige regime van Franco.

Het taalgebruik van Zafón is werkelijk prachtig, maar op een gegeven moment lijkt het wel alsof helemaal niemand meer normaal kan praten. Het verlangen naar een paar normaal uitgesproken zinnen wordt groter naarmate de pagina’s zich aaneenrijgen. Zelfs Daniel Sempere – het middelpunt in het gehele verhaal – lijkt reeds in zijn tienerjaren op een volgroeide Philip Freriks, maar dan zonder diens aandoenlijke fouten en versprekingen. Het verhaal zelf is echter zeer intrigerend te noemen, waarbij de zoektocht van Sempere naar de mysterieuze auteur Julián Carax centraal staat. Ondanks de hulp van de raadselachtige Fermín Romero de Torres lijkt het onmogelijk om te ontdekken wie Carax precies is, of hij nog wel leeft en waarom zijn boeken inmiddels nauwelijks meer te vinden zijn. Alle sporen lopen dood of eindigen bij het absolute stilzwijgen van voormalige vrienden van de verdwenen auteur. Maar als er dan eindelijk toch een paar druppels aan informatie doorsijpelen naar Daniel Sempere, blijkt dat de zoektocht naar Julián Carax mogelijk gevaarlijker kan zijn dan in eerste instantie was gedacht.

Waarom flopt een groot aangekondigd boek als De historicus van Elizabeth Kostova en wordt De schaduw van de wind van Carlos Ruiz Zafón zo’n enorm succes? Laatstgenoemde begon aan zijn indrukwekkende opmars na een wel zeer enthousiaste recensie in de Volkskrant. Het werd vervolgens meteen opgepakt door het publiek, terwijl het in de weken daarvoor nog nauwelijks enige verkoop van betekenis had weten te realiseren. Het succes van Zafón is best wel te verklaren, want het is zeer zeker een bijzonder boek, maar de mate waarin het in de boekhandels over de toonbank gaat zal ook de uitgever zelf toch redelijk verbazen. Het is mogelijk de niet te stoppen kracht van ouderwetse mond tot mond reclame in combinatie met de zeer nostalgische uitstraling van het boek. De sfeer van de jaren vijftig is op literair vlak weer helemaal terug en ook Jan Siebelink weet daar met zijn bekroonde Knielen op een bed violen een aantal gevoelige snaren te raken. Het lukt beide boeken een zeer breed publiek aan te spreken, waarbij Zafón het ook nog eens weet te combineren met een bij vlagen spannend en mysterieus verhaal. Liefhebbers van De Taal kunnen zich er heerlijk in uitleven al denk ik dat er ook redelijk wat lezers zijn die na afloop hun overdosis aan prachtige zinnen aan niemand wil toegeven. Want daarvoor is de hype rondom De schaduw van de wind inmiddels te groot.