It's alive again!

‘De titel roept onmiddellijk een beeld op: meestal iets met een gestoorde professor, al dan niet vergezeld door een gebocheld hulpje, en een groen monster met schroeven in zijn hoofd dat tijdens een hevig onweer zwijgend tot leven komt. It’s alive!’  

Voor veel mensen is dit het beeld dat ze bij Frankenstein hebben. Er zijn er veel minder die weten dat het niet de naam van het monster is, maar dat van zijn schepper: Victor Frankenstein. Dit boek wordt beschouwd als een van de eerste sciencefiction horrorverhalen en stamt uit het begin van de negentiende eeuw. Het werd geschreven door de toen pas 18-jarige Mary Shelly. Het boek is wereldberoemd, maar wordt toch heel weinig gelezen.  

Voor de serie Wereldklassiekers van Blossom Books heeft de bekende vertaalster Maria Postema dit verhaal opnieuw vertaald. Nu kan een jongere generatie zelf ontdekken waarom iedereen wel van Frankenstein gehoord heeft.  

Hoofdpersoon Victor groeide op in een welgesteld gezin in Zwitserland, en was van jongs af aan al geïnteresseerd in de wetenschap. Vooral boeken over alchemie, onderzoek doen naar de steen der wijzen en het levenselixir fascineerden hem. Wanneer hij tijdens zijn studie het geheim achter het leven ontdekt, komt zijn droom uit. Hij staat op het punt een grootse daad te verrichten en zijn naam te vereeuwigen.  

‘Mijn verhaal is net zo echt als de zon die aan de hemel staat. Misschien is het door een wonder in gang gezet, maar ik kan duidelijk aanwijzen welke stappen tot mijn ontdekking hebben geleid. Na dagen en nachten van ongelofelijk hard werken, toen ik de uitputting nabij was, ontdekte ik hoe het leven ontstaat, nee, sterker nog, ik was zélf in staat om dode materie tot leven te wekken.’   

Maar tegelijk met zijn droom, creëert hij ook zijn grootste nachtmerrie.  

‘Het was al één uur ’s nachts en de regen kletterde troosteloos tegen de ruiten. Mijn kaars was opgebrand tot een klein stompje toen ik in het zwakke schijnsel de doffe, gele ogen van het schepsel open zag gaan. Het wezen ademde zwaar en zijn ledematen schokten. Hoe kan ik uitleggen wat ik voelde bij deze ramp, hoe moet ik de griezel omschrijven die ik met zoveel pijn en moeite had geschapen?’  

Victor verafschuwt het schepsel en vlucht ervoor weg, maar zijn schepping volgt hem overal: eerst alleen in zijn hoofd en later ook tijdens een dodelijk kat-en-muisspel tussen Victor en zijn monster. Victors keuzes zullen het leven of de dood bepalen van zijn geliefden. Het leven is maakbaar, maar is het noodlot dat ook?  

Voor moderne lezers is het boek misschien even wennen, want het is een typisch verhaal uit de tijd van de Romantiek. Het is geschreven als raamvertelling in briefvorm, met veel innerlijke monologen en beschrijvingen van de natuur. De familie- en vriendschapsbanden worden heel romantisch, haast zoetsappig, beschreven. Geen Netflix aanzetten voor je ontspanning, maar een wekenlange wandeling te gaan maken in de bergen. Hoe anders is het tegenwoordig!  

Maar naast al die typische thema’s uit de Romantiek is het ook een verhaal waarin onrust ontstaat bij de snelle technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen. Het is een verhaal over liefde, verantwoordelijkheid nemen en hoe mensen omgaan met dingen die ze niet kennen. Na tweehonderd jaar is dit boek nog steeds actueel.  

Maria Postema heeft de bijzondere klassieker mooi en toegankelijk vertaald, zodat een jongere generatie het boek ook kan lezen. Wat daarnaast een bonuspunt verdient, is de verantwoording die ze bij het verhaal geschreven heeft. Zowel over de achtergrond van de schrijfster en het tijdsbeeld, maar ook over de keuzes die Postema zelf maakte bij de totstandkoming van deze nieuwe vertaling.

De schitterende illustraties van Sophie Pluim vangen de sfeer van het verhaal en komen tot hun recht in de prachtige vormgegeven uitgave. Het bedrukte groen linnen omslag, de keuze voor fijn papier, een mooie letter – noem maar op. Frankenstein is een bijzondere nieuwe vertaling: het is niet alleen een must-read, maar ook zeker een must-have!