Liefdevol afscheid van een woelig leven
Frode Grytten (1960) is een van de belangrijkste hedendaagse Noorse auteurs. Na zijn debuut met de poëziebundel Start in 1983 schreef hij meerdere romans, verhalenbundels en kinderboeken. Het lied van de bijenkorf, dat de literaire Brage Prijs won in 1999, en de misdaadroman De razende rivier verschenen ook in het Nederlands. Zijn nieuwste roman De laatste dag van de veerman stond op de shortlist van de Noorse Boekhandelsprijs en in 2023 kreeg het ook de Brage Prijs toegekend. De Nederlandse vertaling is van Geri de Boer.
'Grytten houdt er een sterk realistische en nuchtere schrijfstijl op na die soms heel gedetailleerd kan zijn.' – recensent Evelien
Op zijn laatste dag onder de levenden wordt veerman Nils Vik wakker met de wetenschap dat hij het tijdelijke voor het eeuwige gaat verwisselen. Hij is inmiddels oud, niet meer nodig als schipper van de veerboot door de bouw van een brug en zijn vrouw Marta is hem al een tijd geleden voorgegaan. Hij maakt zijn huis aan kant, trekt zijn oude, dikke jas aan en gaat naar zijn boot, zoals hij al sinds zijn veertiende iedere ochtend doet. Bij de boot staat zijn hond Luna al kwispelend op hem te wachten. Dat de hond al vijfentwintig jaar dood is en ineens blijkt te kunnen praten, is dan al niet eens vreemd meer. Samen maken ze een reis terug in de tijd over de fjord terwijl er steeds meer overleden oud-passagiers van Nils aan boord komen om hem te begeleiden naar zijn uiteindelijke aanlegplaats.
'Deze laatste dag zal hij een draad door de tijd trekken, de tijd terug volgen, kijken waar de tijd hem brengt. Hij zal voor de allerlaatste keer zijn vaste route varen, of zijn vaste routes. Hij zal noteren wat hij in zijn leven heeft liefgehad, het tegen het licht houden, het eren. Want als híj het niet doet, wie dan?'
De laatste reis van Nils is er een vol herinneringen aan zijn leven, zijn eigen vrouw en dochters, maar zeker ook aan alle kleurrijke passagiers die hij in al die jaren op zijn boot heeft mogen verwelkomen. Van presidenten tot de plaatselijke vroedvrouw, van beroemde acteurs tot een depressieve schooljongen. Je zou verwachten dat deze korte roman magisch-realistisch te noemen is, maar zo voelt het ondanks het onderwerp helemaal niet aan. Grytten houdt er een sterk realistische en nuchtere schrijfstijl op na die soms heel gedetailleerd kan zijn. Als Nik bijvoorbeeld zijn oude matras verbrandt, wordt de lezer getrakteerd op zo'n beetje alles wat er op die matras voorgevallen is, van koffievlekken tot de gele bloemen, en van urine tot sperma. Maar hij houdt het ook luchtig met droge humor op zijn tijd.
'"Goed om je te zien. Alles goed met je?" "Nou ja, ik ben dood, hè."'
De auteur is er met deze schrijfstijl zeker in geslaagd een mooi en liefdevol verhaal te brengen over afscheid en weerzien. Zonder ook maar ergens sentimenteel te worden krijgt de lezer een goed beeld van de stugge veerman die altijd alleen maar van zijn Marta heeft gehouden, ondanks dat zij nog wel eens de grenzen in hun huwelijk wilde opzoeken. Daarnaast wordt er een goed beeld geschetst van een veranderende samenleving in de Noorse fjorden en de levens van de bewoners ervan. Uiteindelijk bereikt Nik zijn diepst weggestopte herinneringen. Hij is zelf een beetje verbaasd dat die er nog zijn, maar op zo'n laatste reis zijn ze onoverkomelijk en essentieel.
De laatste dag van de veerman doet een beetje denken aan het werk van de Zweedse Fredrik Backman. Liefhebbers van deze auteur zullen het werk van Grytten ook zeker kunnen waarderen. Zij schrijven beiden over mannen van weinig woorden die gevormd zijn door hun woelige levens, meestal veroorzaakt door de grillen van de natuur en de bijzondere mensen om hen heen. Mannen die uiteindelijk een klein hartje blijken te hebben en met dat hart iedereen voor zich weten te winnen.
Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!
Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een laatste boek' en 'Lees een klein boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evelien Walravens
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
