Oorlog en feelgood gaat niet altijd goed

Mandy Robotham werkte als verloskundige en in de journalistiek. Ze studeerde Creative Writing aan Oxford Brookes University. Pas na haar vijftigste werd haar droom om schrijfster te worden waarheid en haar boeken belandden op de bestsellerlijsten in onder andere het Verenigd Koninkrijk, Canada, Amerika en Australië. De oorlogspianiste is het eerste boek van haar hand dat in het Nederlands verscheen. De vertaling is van Annemarie de Vries.

Als de grootvader van Mandie Fern aan het begin van de Tweede Wereldoorlog in Londen omkomt bij een luchtaanval, ontdekt zij dat hij als radioagent werkte voor het Nederlandse verzet. Via de Nederlandse Willem Bakker, die als Engelandvaarder in het Verenigd Koninkrijk terecht is gekomen, zet zij het werk van haar opa voort. Aan de andere kant van de lijn, in Amsterdam, treft zij Corrie Bakker en ondanks dat ze anoniem zijn voor elkaar zijn, voelen beide vrouwen dat ze een bepaalde band hebben. Corrie heeft het zwaar in Amsterdam en als er dan ook nog een verrader in de verzetsgroep blijkt te zitten, moet ze vrezen voor haar leven en dat van haar dierbaren. Beide vrouwen ervaren dat vertrouwen een groot goed is.

De oorlogspianiste is een prettig leesbaar boek, dat voorop gesteld. In het eerste deel gaat het over Marnie in Londen, haar werk bij de BBC en haar kennismaking met het verzetswerk. Het tweede deel speelt zich voornamelijk in Nederland af en het verhaal wordt hier ook wat vlotter en spannender. Robotham bedient zich vaak van een wat sarcastische stijl, die soms passend en zelfs grappig is, maar niet altijd even goed aanslaat. Hiermee benadrukt ze echter wel dat het leven voor iedereen, zowel in het door bommen bestookte Londen als in het bezette Amsterdam, ook maar gewoon doorging. En vooral de Londenaren worden geacht hun rug recht te houden, hiertoe opgeroepen door de toespraken van premier Winston Churchill (Keep Calm and Carry On).

Je zou bijna denken dat de oorlog gewonnen kan worden met de sterke thee van de WVS*, die overal in de getroffen delen van Londen wordt uitgedeeld. En dat is ook meteen wat er een beetje schuurt in dit boek. Alles gaat wel heel gemakkelijk. Ondanks dat Marnie ook zelf niet ontkomt aan de bommen, weet ze zich toch behoorlijk ongeschonden door de oorlog heen te werken. Zelfs een tocht, heen én terug, naar het bezette Nederland gaat zonder noemenswaardige problemen. Je kunt dan ook best wat twijfel hebben bij de geloofwaardigheid van het verhaal. Daarnaast ligt de nadruk wel erg op hoofdpersoon Marnie. Hoewel zij een indrukwekkende verandering doormaakt gedurende het boek kun je je daarbij wel afvragen voor wie ze het nu eigenlijk allemaal doet. Haar voortdurende bedenkingen en wantrouwen worden zelfs tegen de achtergrond van de oorlog een beetje vervelend. Ondertussen blijft het leven van Corrie, die het veel moeilijker heeft in het bezette Nederland en eigenlijk interessanter is, nogal onderbelicht.

Het eerste deel van het boek is wat traag, op het langdradige af. Dit verandert in deel twee als Marnie in Nederland met het serieuze verzetswerk te maken krijgt. Daar staat zij voornamelijk aan de zijlijn, het echte werk wordt door de Nederlanders gedaan. Ondertussen probeert de auteur er ook nog een verhaallijn in te krijgen rondom Willem en zijn al dan niet aanwezige gevoelens voor Marnie. Die laatste zit dan alleen nog maar te bedenken wat Corrie wel niet voor Willem is; een echtgenote, een minnares? De lezer heeft dan allang door hoe het echt zit en dat maakt het allemaal een beetje flauw. Zo'n feelgood thema mengt niet zo goed in een historische oorlogsroman. Toch heeft Robotham wel een mooie kijk weten te geven op het werk van de radioagenten, de pianisten, gedurende de oorlog en dat maakt dit boek het lezen waard.

* Women's Voluntary Service

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een moedig boek' en 'Lees een gevaarlijk boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.