Een triptiek die lang nagalmt

Eva Baltasar (Barcelona, 1978) schreef een tiental dichtbundels voor zij bekend werd met drie novelles: Permafrost, Boulder en Mammoet. De novelles kregen goede kritieken en werden genomineerd voor diverse prijzen in Spanje en Frankrijk. Boulder werd ook genomineerd voor de International Booker Prize 2023. De Nederlandse uitgever bracht deze drie novelles uit onder de titel De vrouw op de berg. De vertaling uit het Catalaans is van Irene van de Mheen.

Het eerste verhaal Permafrost gaat over een jonge lesbische vrouw. Ze is haar leven in Barcelona zat waar ze geconfronteerd wordt met het gezin van haar zus en een moeder die commentaar heeft op alles wat ze doet. De twijfel die dit bij haar oproept zorgt voor de nodige scheuren in haar ‘persoonlijke permafrost’. Als ze dan ook nog plotseling haar appartement, dat ze van een tante huurt, uit moet voelt ze zich een ‘familievluchteling’. Via de bank van een vriendin, een au pair gezin in Schotland en een serieuze liefde in Brussel keert ze weer terug naar Barcelona waar ze in haar oudste nichtje eindelijk iemand ontdekt voor wie ze echt voor kan en mag zorgen.
In het tweede verhaal maken we kennis met de Spaanse scheepskok ‘Boulder’, de naam die haar geliefde Samsa haar geeft. De vrouwen leren elkaar kennen op een van de scheepsreizen en ze besluiten samen te gaan wonen in Reykjavik waar Samsa een baan aangeboden krijgt. Al snel wil Samsa ook een kind, haar jaren beginnen te tellen dus nu is hét moment. Voor Boulder breekt een tijd aan waarin ze zichzelf dreigt te verliezen in de keuze die ze moet maken; gaat ze voor de liefde en hun kind of voor de eenzaamheid. Bij dat laatste kan ze in ieder geval niet gekwetst worden, denkt ze.
Het derde verhaal Mammoet brengt ons ook daadwerkelijk naar de bergen als het ik-personage zonder werk komt te zitten en ze haar appartement vlakbij de dierentuin van Barcelona verlaat voor een bouwvallige kleine boerderij in de bergen. Haar pogingen om zwanger te raken mislukken tot op heden; als lesbische vrouw heeft ze zich voorgenomen ooit het gevoel van zwanger zijn te mogen ervaren. In haar nieuwe onderkomen gaat ze volledig ‘back to basics’ en neemt schoonmaak – serveer – en zelfs sekswerk aan om nog wat geld te verdienen. Uiteindelijk raakt ze zwanger en neemt ze een drastisch besluit.

In eerste instantie lijkt het wat vreemd om losse novelles die apart van elkaar succesvol zijn te bundelen maar als het boek gelezen is zul je merken dat er overkoepelende thema’s en gelijkwaardige hoofdpersonages aan te wijzen zijn in de drie boeken. Het is een soort triptiek, geen trilogie. We krijgen te maken met drie naamloze ik-personages, jonge vrouwen die in de regel langs de randen van de maatschappij lopen maar die onderling niets met elkaar te maken hebben. Ze voelen zich alle drie ongemakkelijk in hun leven. Communiceren kunnen ze niet goed, dat gebeurt vaak via seks in de hoop zo nog in contact te blijven met anderen. Ze proberen te vluchten in reizen, relaties of gedachten aan zelfmoord. En alle drie zijn ze alleen, lastig te bereiken, alsof ze eenzaam op een berg zitten. Ze zijn uitermate cynisch of juist erg zwijgzaam. Of ze staan hun mannetje met een grote mond. De titels zijn tevens metaforen voor de drie hoofdpersonen; Permafrost verwijst naar de laag die de vrouw isoleert maar tevens beschermt tegen de harde wereld. Boulder is de Engelse term voor rotsblok of grote kei die alles lijkt te kunnen hebben maar toch ook heel langzaam afslijt. De vrouw in Mammoet ziet zichzelf als een zeldzame prooi, een mammoet dus, en trekt zich daarom terug uit de stad waar ze zich opgejaagd voelt. De ervaring van Baltasar met poëzie komt goed naar voren in haar schrijfstijl die rijk is maar nergens te veel. En door het ambassadeurschap van de auteur voor de queer-gemeenschap krijgen deze drie vrouwen een luide stem. Stemmen die nog lang nagalmen.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een eenzaam boek' en 'Lees een kwetsbaar boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.