Tevergeefs tasten in het duister
In 2017 verscheen Zij kwam uit Marioepol van Natascha Wodin (Fürth, Duitsland 1945) In dit boek ging ze op zoek naar de geschiedenis van haar moeder, die zelfmoord pleegde toen Natascha tien jaar oud was. Ergens in dit duister kan gezien worden als een vervolg, waarin Wodin probeert uit te vinden hoe het zit met de geschiedenis van haar vader. Een stugge, stille man die nooit Duits heeft leren spreken en die na de zelfgekozen dood van zijn vrouw geen raad weet met zijn twee dochters en dit uit in drankzucht en geweld. Beide boeken werden uit het Duits vertaald door Anne Folkertsma.
Natascha en haar zusje zijn de dochters van een Russische vader en een Oekraïense moeder, ouders die tijdens de Tweede Wereldoorlog al dan niet gedwongen in een Duits werkkamp terecht komen. De meeste ‘OST-Arbeiters’, waartoe zij gerekend worden, keren na de afloop van de oorlog weer naar hun eigen land terug. Maar velen blijven achter in Duitsland als ‘displaced persons’ en worden ondergebracht in kampen waar het niet veel beter is als in de werkkampen waaruit ze bevrijd zijn.
Natascha brengt het grootste deel van haar jeugd door in een stadje vlakbij Neurenberg. Hier is een speciale wijk gebouwd voor mensen die na de oorlog in Duitsland zijn blijven steken. De wijk, bekend als ‘De Huizen’, zit vol met ontheemden en in het stadje wordt er uiteraard neergekeken op de bewoners. Natascha wordt in haar jeugd veelvuldig gepest en zij krijgt geen aansluiting bij haar Duitse klasgenoten, iets wat zij heel graag wil.
Als haar moeder overlijdt, brengt haar vader haar en haar zusje onder in een nonnenklooster. Als tenor in een kozakkenkoor geniet hij enige faam en reist hij door heel Europa en een deel van Rusland. Maar vader Nikolaj verliest zijn stem en moet een andere baan gaan zoeken. Wegens geldgebrek moet hij ook zijn dochters weer in huis nemen. Natascha is dan zestien en kan nu helemaal niets goeds meer doen bij haar vader. Uiteindelijk kiest ze ervoor niet meer thuis te wonen, en gaat in plaats daarvan voor een dakloos bestaan. De gruwelijkheden in haar leven beginnen zich op te stapelen.
De volwassen Natascha begint haar verhaal in 1989, als haar vader na een lang en moeilijk ziekbed is overleden. Ondanks al het leed dat hij haar heeft aangedaan, is zij voor hem blijven zorgen nadat hij na een beroerte door zijn derde vrouw in een bejaardentehuis is gestopt. Vanuit dit punt blikt zij steeds terug naar haar jeugd en jonge jaren, in de hoop ook maar een glimp op te kunnen vangen van het leven van haar vader voordat hij in Duitsland terecht kwam. Maar steeds weer keert ze terug met lege handen.
‘Zijn zwijgen was voor mij het zwijgen van het universum geworden, dat me tot wanhoop dreef, en tegelijk was ik, terwijl ik aan zijn sterfbed zat, voortdurend bang dat hij op de valreep toch nog zou gaan praten.’
Deze vele terugblikken naar het verleden maken het niet een erg toegankelijk, maar wel een heel dapper boek. Aan het einde moet je concluderen dat Wodin bijna niets te weten is gekomen over haar vader, maar heb je wel veel geleerd over de auteur zelf. Hoe zij haar gruwelijke jeugd heeft kunnen overleven is enorm bewonderenswaardig. Zij heeft zich ontwikkeld tot een zeer talentvol schrijver die terecht in 2017 de prijs van de Leipziger Buchmesse ontving en in 2019 ook nog de Hilde Dominprijs voor haar werk over ontheemding. Maar dat zij tevergeefs in het duister blijft tasten rond haar afkomst is intens treurig.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evelien Walravens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
