De zanger en het ijscomeisje

Ayelet Gundar-Goshen (Israël, 1982) studeerde psychologie in Tel Aviv. Hierna volgde ze een opleiding Film & Script in Jeruzalem. Er zijn vele filmscripts, tv-programma's en korte films van haar verschenen. In 2012 ontving ze de Israëlische Sapirprijs voor het beste debuut voor haar eerste roman Eén nacht, Markovitsj. Daarna brak ze in 2018 internationaal door met haar tweede roman Leeuwen wekken. Inmiddels verschijnen haar artikelen in internationale kranten en tijdschriften. Haar derde roman Leugenaar, in het Nederlands vertaald door Shulamith Bamberger, belandde in Israël, Duitsland en Frankrijk op de bestsellerlijst en zal worden verfilmd. 

In Leugenaar onderzoekt de schrijfster hoe ver je kunt gaan met een leugen. Hoe ontstaat en ontwikkelt een leugen zich? Wat doet het met betrokkenen en kun je er nog onderuit? De zeventienjarige Noefar slijt haar zomervakantie in de ijssalon waar ze een baantje heeft. Ondanks dat Noefar geen lelijk meisje is, beseft ze zich dat ze het net niet helemaal heeft en dat maakt haar onzeker en dromerig. Op een dag treft ze een zeer geïrriteerde klant in haar winkel als ze terugkomt van het toilet. 

Avisjai Milner, die zeven jaar eerder doorbrak als zanger in een talentshow op tv, is nu door iedereen vergeten. Zelfs zijn agent belt hem niet terug. Als hij dan ook nog moet wachten tot hij geholpen wordt in de ijssalon, slaan alle stoppen bij hem door. Hij beledigt Noefar tot op het bot. Als Noefar daarop de winkel uitvlucht naar de binnenplaats, gaat hij achterna omdat hij nog wisselgeld te goed heeft. Noefar gilt de hele buurt bij elkaar en de leugen dat Avisjai haar heeft proberen te verkrachten is geboren. Wat Noefar niet weet is dat er ooggetuigen zijn van deze gebeurtenis: een doofstomme bedelaar en Lavi, die boven de ijssalon woont. Deze Lavi, een schoolgenoot van Noefar, zal een belangrijke rol spelen in het verdere verloop van het boek. 

‘Op de derde verdieping stond Lavi Maimon naar de straat te kijken, op het achterplaatsje van het gebouw streek Noefar haar jurk glad, en ze wisten geen van beiden dat deze vernedering, de gekwetstheid van een ziel die een te grote naam draagt niet van hem of haar alleen was. Misschien was het makkelijker geweest als ze hadden geweten dat er ergens – aan de andere kant van de aardbol, of drie verdiepingen verderop – iemand anders precies dezelfde pijn leed. Maar misschien ook niet, misschien was het helemaal niet makkelijker geweest. Wie last heeft van kiespijn knapt tenslotte ook niet op als hij in de wachtkamer van de tandarts degene die naast hem zit hoort kreunen.’ 

Wat Gundar-Goshen heeft geprobeerd in deze roman is mensen met verschillende achtergronden bij elkaar te brengen door middel van de leugens die zij vertellen. Ze toont zeker aan dat een leugen zo gezegd is. Het lijkt eerst nog niets te betekenen, maar doordat Lavi bijvoorbeeld weet dat Noefar liegt, steekt hij zichzelf ook in een web van leugens. Als de zaak van Noefar zelfs tot op de nationale tv besproken wordt en het meisje een soort beroemdheid én heldin wordt, is er geen houden meer aan. Dat dit de ‘dader’ Avisjai geen goed doet, is een logisch gevolg. 

Dit boek had een psychologische topper kunnen zijn als er wat meer aandacht zou zijn geweest wat het precies met de betrokkenen heeft gedaan. De auteur heeft het echter nodig gevonden om er nog een paar extra verhaallijnen in te verwerken die de gevolgen van liegen wel ondersteunen, maar die aan het verhaal zelf niet veel toevoegen. Het wekt alleen maar verwarring. Als de plot dan ook nog in een anticlimax eindigt, is dit niet veel anders dan een boek dat niet beklijft.