Het authentieke eilandgevoel in gevaar
Naar zee is de derde roman van de Duitse auteur, journalist en taalwetenschapper Dörte Hansen (1964) Het werd kundig vertaald door Lucienne Pruijs. Na Het oude land uit 2014 en Middaguur uit 2019 levert Hansen hiermee wederom een bestseller af. Het verdwijnende plattelandsleven speelt een grote rol in haar boeken, zo ook in haar nieuwste boek. Hierin draait het om een eiland in het Duitse waddengebied maar het zou zo op ieder Waddeneiland in Nederland, Duitsland of Denemarken kunnen spelen.
' Hansen weet met weinig woorden haar personages tot leven te wekken.' - recensent Evelien
Voor de familie Sander draait alles om de zee. Hanne bleef achter met drie kinderen nadat haar man eerst de zeevaart en daarna zijn gezin in de steek liet. Haar oudste zoon Ryckmer zegt ook de zee vaarwel na een heftige ervaring en zoekt het wat dichter bij huis als dekknecht op de veerboot. Dochter Eske zorgt voor de oude zeevaarders en hun weduwen in het verzorgingshuis. Jongste Henrik leeft juist van de zee; zijn jutterskunst vindt gretig aftrek. Het gezin en met hen de overige vaste eilandbewoners lijken een kalm bestaan te leiden maar onderhuids borrelt er van alles. In hun leven, dat beïnvloed wordt door de steeds grotere stroom toeristen; op het eiland, dat bedreigd wordt door steeds hogere waterstanden en hevige stormen, en op zee. De zee, die altijd geeft en neemt, en die van zich laat houden maar die zelf van niemand houdt.
Hansen weet met weinig woorden haar personages tot leven te wekken. Ryckmer, dominee Matthias Lehmann, Klara Loof. Zomaar een paar namen uit het verhaal die je zo voor je ziet na het lezen van hun omschrijvingen zonder dat Hansen ze als stereotiep neerzet. Daarvoor zijn ze dan weer net een beetje te vreemd, deze mensen die langs de randen van de eilandgemeenschap leven.
‘De dekknecht kleumt om een reden die hij waarschijnlijk zelf niet kent. Hij doet alleen wat de vorige eigenaars van zijn jas deden: het kleine kleumen oefenen, omdat vroeg of laat het grote kleumen zal komen. De grote storm, de grote vloed of die ene grote golf. Wie dan niet kan kleumen, is bij voorbaat verloren.’
De oorspronkelijke eilandbewoners hebben het bloed van de walvisvaarders nog door hun aderen stromen. Ondanks dat de meesten zelf allang niet meer dagelijks op zee zijn, weten ze nog hoe het was door de verhalen en de liederen die er nog bestaan. De liefde voor taal van de auteur komt hiermee goed in beeld. Zo langzamerhand dringt de vooruitgang zich aan het eiland op. De toeristen en dagjesmensen komen in steeds grotere getalen en dwingen de bewoners hun behoeften op. Om het maar niet te hebben over de mooie rietgedekte kapiteinshuizen die steeds vaker in handen komen van buitenstaanders, die er vervolgens een vakantiehuis van maken. De bewoners zien de veranderingen met lede ogen aan, het is nodig om te kunnen blijven overleven maar het authentieke van het eiland verdwijnt erdoor. Samen met de dreigende klimaatveranderingen, mooi maar gruwelijk weergegeven als er een dode potvis aanspoelt, zijn dit de belangrijkste thema’s die vaker de hoofdrol spelen in Hansens boeken.
Naast de treffende persoonsbeschrijvingen slaagt de auteur er ook goed in de ruige natuur op het eiland weer te geven. Iedereen die wel eens op een Waddeneiland is geweest zal zich meteen weer in dat melancholieke eilandgevoel kunnen terugvinden.
‘Niet ver van het pad vandaan staat een witte reiger, zijn nek een vraagteken. Hij vertrouwt die ongevederde niet, dus verheft hij zich, vliegt een paar vleugelslagen zeewaarts en landt weer. Nieuw vraagteken.’
Verwacht overigens geen chronologisch verhaal. Naar zee verspringt in veertien hoofdstukken steeds van perspectief en soms is het even doorlezen voor je weet wiens oogpunt er in beeld is. De wederwaardigheden van de personages komen zo in stukken en brokken bij de lezer binnen. Maar het is geen boek waarin je snel naar het einde toe wil. Je moet het ondergaan, als een eiland in een storm.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evelien Walravens
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
