Geloofwaardige roman over een vergeten ramp

Bert Wagendorp (1956) begon zijn carrière in 1985, na een studie Nederlands aan de Universiteit van Groningen, als sportverslaggever bij de Leeuwarder Courant. In 1988 stapte hij over naar de sportredactie van de Volkskrant om daar vanaf 2006 de vaste algemeen columnist te worden. In 2013 brak hij door met de roman Ventoux, die ook verfilmd werd door Nicole van Kilsdonk. In 2013 volgt de novelle Een zaterdagmiddag en in 2017 de roman Masser Brock. In 2019 kwam Ferrara uit, een vervolg op het succesvolle Ventoux. Vanaf 2014 is Wagendorp ook bezig met de trilogie 'De memoires van Abel Sikkink'. Het duurde even maar acht jaar later, in februari 2022, verscheen het eerste deel, Phoenix.

Halverwege de 19e eeuw besluit een grote groep Achterhoekers de armoede en slechte oogsten te ontvluchten en naar Amerika te emigreren. Onder hen het gezin Sikkink; vader, moeder, twee zusjes, broertje en Abel. Tijdens het laatste deel van de reis vindt er een vreselijke ramp plaats op het schip de Phoenix waar het gezin, geheel onbedoeld, op terecht is gekomen. Alleen Abel overleeft. Hij is negen jaar oud en alleen. Hij wordt liefdevol opgevangen in het dorp waar hij naar toe onderweg was. In de tijden hierna zien we hem uitgroeien tot een veelbelovende jonge journalist. Hij reist zijn jeugdvriend Kalle achterna naar New York, die daar al een goede baan als fotograaf gevonden heeft. Daar schopt Abel het tot toonaangevend verslaggever bij The New York Herald. Via allerlei bekende mensen en gebeurtenissen uit de Amerikaanse geschiedenis zien we de twee vrienden uiteindelijk aan het front van de Burgeroorlog tussen Noord en Zuid. Ondertussen probeert Abel ook nog uit te zoeken wie er verantwoordelijk is voor de ramp met de Phoenix waardoor hij zijn hele familie verloor.

Wagendorp stapt met deze ambitieuze trilogie af van de bijna vaste sportonderwerpen uit zijn eerdere boeken. De auteur werd geïnspireerd door verhalen uit zijn jeugd over grote groepen Achterhoekers die door armoede, mislukte oogsten en honger onder leiding van hebzuchtige dominees naar het beloofde land in Amerika vertrokken. De ramp met de Phoenix op Lake Michigan op 21 november 1847 kwam ook meerdere malen voor in deze verhalen. In 2017 werd in Winterswijk zelfs een monument onthuld ter nagedachtenis aan de vele slachtoffers van deze ramp. De ware toedracht van deze gebeurtenis is nooit achterhaald.

Het boek komt een beetje stug op gang, korte zinnen volgen het gezin op hun reis. Maar naarmate het boek vordert, komt de lezer in een achtbaan van gebeurtenissen terecht waarin de fictieve Abel je rondleidt. Bekende namen als die van krantentycoon Gordon Bennett van The New York Herald, dichter Walt Whitman, actrice Ada Clare en de abolitionist John Brown kruisen het pad van Abel, waarbij je gewoon vergeet dat Abel Sikkink ontsproten is aan het brein van Wagendorp.

Eigenlijk ís Abel Bert Wagendorp, zo meldt de auteur in een interview met De Gelderlander. De onzekerheid die Wagendorp heeft rondom het schrijven en uitkomen van zijn eerste historische roman komt ook terug in het personage van Abel. Ondanks dat hij uitgroeit tot een veelbelovende journalist blijft hij het arme, onzekere jongetje dat door een verschrikkelijke ramp tot wees gemaakt is.

'Er wordt vaak gezegd dat kinderen zich gemakkelijk aanpassen en dat ze in een nieuwe omgeving wortelen als jonge klimop, maar dat geloof ik niet. Ik heb dat tenminste niet zo ervaren. Alle nieuwe indrukken, de constante veranderingen – ze hadden me onzeker en bang gemaakt. Kalle was anders, die leek nergens bang voor en wist zelfs wat seks was. Hij leek tijdens de reis steeds brutaler en zelfverzekerder te worden en genoot van alle gebeurtenissen en nieuwe indrukken.'

De ramp met de Phoenix is door dit boek uit de vergetelheid gehaald. Wagendorp heeft er een zeer interessant verhaal van gemaakt met een hoog geloofwaardigheidsgehalte. De vele foto’s en tekeningen die in het boek te vinden zijn, dragen hier zeker aan bij. Het einde is wat abrupt maar de wetenschap dat er nog twee delen volgen maakt dit helemaal goed.