Terug naar het zafóniaanse universum

Carlos Ruiz Zafón (Barcelona, 25 september 1964) studeerde aanvankelijk informatiewetenschappen maar stopte deze studie om in de reclamewereld te gaan werken. In 1992 beëindigde hij deze carrière om zich volledig op zijn schrijven te richten. In die periode emigreerde hij naar Los Angeles in de VS. Hij schreef meerdere jeugdromans zoals De nevelprins en Septemberlichten. Tevens schreef hij zijn naam onder een aantal scenario’s. In 2001 verscheen De schaduw van de wind, het eerste deel in zijn vierluik Het Kerkhof der Vergeten Boeken. Hiermee brak hij internationaal door en won hij vele prijzen. De drie volgende delen, Het spel van de engel, De gevangene van de hemel en Het labyrint der geesten oogstten ook veel succes. Na twee jaar ziek te zijn geweest stierf Zafón op 19 juni 2020 aan darmkanker. Zijn dood was een schok voor zijn vele lezers over de hele wereld.

Het was dan ook een aangename verrassing toen zijn uitgevers toch nog een verhalenbundel aankondigden. Zafón schreef vele verhalen die heel mooi aansluiting vinden in zijn universum van Het kerkhof der Vergeten Boeken en zijn jeugdromans. Hij had zelf het idee hiermee een bundel te vullen als ode aan zijn lezers na de afsluiting van zijn vierluik. Helaas kon de uitgave niet meer gerealiseerd worden voor zijn dood. Maar omdat het nu postuum verscheen is het naast die ode aan zijn lezers ook een mooi eerbetoon aan de auteur zelf geworden.

Stad der Nevelen bestaat uit elf verhalen die allemaal min of meer een connectie hebben met zijn vorige werk. Al meteen bij het eerste verhaal Blanca en het afscheid word je weer ondergedompeld in het zafóniaanse universum dat de auteur al creëerde in zijn Het Kerkhof der Vergeten boeken en zijn jeugdromans. Niet alleen de namen van de personages doen een belletje rinkelen, ook de sfeer en de overdadige schrijfstijl brengen je helemaal terug in het Barcelona van Zafón. Het gegeven van een onbeantwoorde liefde tussen een rijk meisje en een arme jongen is van alle tijden maar dit verhaal is meteen herkenbaar als iets uit Zafóns pen.

Zo zijn er nog tien korte en langere verhalen. Sommigen zijn maar twee bladzijden lang, anderen nemen je wat langer mee in het universum van de auteur. Het ene verhaal is wat oppervlakkiger dan het andere maar er is er geen een die onderdoet voor de anderen. Een jong meisje in Barcelona vertelt over Laia die al op haar vijfde door haar vader werd verkocht. Een gegeven dat ze in haar latere leven weet om te buigen om haar eigen geld te verdienen. In Roos van vuur komen we iets meer te weten over het ontstaan van het labyrint waar Het Kerkhof der Vergeten Boeken zijn oorsprong vindt en De vorst van Parnassus gaat over de grootste Spaanse schrijver ooit, Miguel de Cervantes Saavedra, bekend van de roman De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha. Ook de Spaanse Burgeroorlog komt voorbij in Alicia en de dageraad en Grauwe mannen. En natuurlijk mag Barcelona’s grootste architect niet ontbreken in Gaudí in Manhattan. Hierin dringt Zafóns Barcelona zelfs door tot in New York:

‘Bij het vallen van de avond kwamen we in New York aan. Een boosaardige nevel golfde omhoog tussen de torens van Manhattan, die onder een onweerspurperen, zwavelige hemel op de vlucht verloren metropool.’

Speciaal voor de Nederlandse uitgave is nog een verpletterend toegift toegevoegd: Inferno, ingeleid door de vaste kundige vertaler van Zafóns werk, Nelleke Geel. Zafón was zeer aangedaan door de aanslagen op het WTC van 11 september 2001. Aan de hand van vele getuigenissen, die hij bijna obsessief verzamelde, stelde hij dit artikel samen dat een jaar na de gebeurtenissen verscheen in de Spaanse krant El País. Het heeft een meer journalistieke toon. Toch weet hij ook hiermee de lezer enorm te raken. Het mag duidelijk zijn dat de literaire wereld een groot auteur verloren heeft.