Tijdloos tijdreizen met belangrijke thema’s
Octavia E. Butler (1947-2006) was een belangrijke auteur binnen de sciencefictionliteratuur en een van de weinigen van Afro-Amerikaanse afkomst binnen dit genre. De roman Verbonden uit 1979 betekende haar grote doorbraak. Omdat het nu wordt verfilmd, wordt het eindelijk ook tijd voor een Nederlandse vertaling door Ine Willems. Butler won verschillende prijzen voor haar werk, waaronder een Hugo Award, een Nebula Award en de belangrijke MacArthur Genius Grant en PEN West Lifetime Achievement Award.
'Het tijdreizen stelt de auteur in staat om de lezer anno nu met de neus op de feiten in zowel heden als verleden te drukken.' – Recensent Evelien
Op onverklaarbare wijze belandt Dana, die net haar 26e verjaardag heeft gevierd, vanuit Californië in 1976 op een plantage in Maryland in 1815. Dana is Zwart en wordt daarom als een slaaf beschouwd. Ze blijkt een band te hebben met Rufus, de Witte zoon van de plantagehouder en het lijkt erop dat ze hem moet redden. En dit gebeurt niet één keer, maar meerdere keren, als Rufus zich weer in de nesten heeft gewerkt. Ze begrijpen beiden niet hoe Rufus Dana kan oproepen vanuit het verleden en ook weten ze de reden hiervoor niet. Dana heeft echter al wel snel door dat ze Rufus wel móet redden omdat anders haar eigen bestaan ook niet meer vanzelfsprekend zal zijn.
Verbonden heeft een aantrekkelijke, vlot leesbare en eenvoudige schrijfstijl. Dit is te danken aan de gewoonte van Butler om haar verhalen obsessief te blijven herschrijven tot ze helemaal tevreden was. De voortreffelijke vertaling van Willems heeft hier zeker ook toe bijgedragen. Hierover schrijft zij zelf nog een toelichting aan het einde van het boek. Maar sla ook vooral het voorwoord van Fiep van Bodegom (schrijver voor De Groene Amsterdammer en redacteur bij literair tijdschrift De Gids) niet over. Hierin krijg je meer inzicht over wie Butler was en hoe zij in haar auteurschap stond.
De auteur gebruikt het instrument tijdreizen heel subtiel. Het gebeurt een aantal keren gedurende het boek, maar gaat bijna ongemerkt en daardoor is het geloofwaardig. Waarschijnlijk is dit ook een reden geweest voor de uitgever om het boek onder de noemer 'literatuur' op de markt te brengen en niet als een sciencefictionboek. Ergens is dat wel jammer, want Butler was toch echt een sciencefictionauteur, iets waar ze als kind al van droomde. Door het gebruik van deze tijdreis-kunstgreep kunnen de belangrijke thema’s als racisme, slavernij, genderongelijkheid en onderdrukking probleemloos vanuit het verleden naar het heden doorgetrokken worden.
In het heden van het boek, 1976, is er gelukkig al veel veranderd. Dana heeft een relatie met een witte man en hoewel de zus van haar partner Kevin die relatie nog niet kan goedkeuren, lijken ze een redelijk onbekommerd leven te leiden. Als Dana Kevin per ongeluk meeneemt naar het verleden zie je hoe gemakkelijk hij zich daar kan vestigen als Witte Man – iets wat hij zelf ook niet goedkeurt – maar dit gebeurt gewoon door de omgeving en de tijdgeest. Hiertegenover krijgt Dana wel steeds meer vat op Rufus, ze weet hem ondanks alles wat milder te stemmen als het de slaven op de plantage aangaat. En daarnaast begint Dana te begrijpen hoe het was om in slavernij te leven en waarom veel slaven dit gewoon voor lief namen.
'Ik zeg niet dat je uitschot bent. Ik vroeg hoe je het zou vinden als ze je zo noemden. Je vindt het duidelijk niet leuk. Ik vind het niet leuk als iemand me nigger of neger noemt.'
Hij staarde me met een diepe frons zwijgend aan alsof ik een vreemde taal sprak. Misschien sprak ik die ook wel.
'Waar wij vandaan komen is het onbeschoft en ronduit lelijk van witte mensen om zwarte mensen nigger of neger te noemen. En waar wij vandaan komen kunnen witte en zwarte mensen gewoon met elkaar trouwen.'
Het tijdreizen stelt de auteur in staat om de lezer anno nu met de neus op de feiten in zowel heden als verleden te drukken en die zullen zeker niet onberoerd raken. Butler heeft met Verbonden een belangrijke, tijdloze roman afgeleverd die hopelijk steeds meer gaat bijdragen aan wederzijdse acceptatie en begrip.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evelien Walravens
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
