Van alles net niet
Het is 1885. De bijna dertigjarige Anna Witsen doet niets liever dan zingen en hoopt dan ook toegelaten te worden tot het net opgerichte Amsterdamse Conservatorium. Met steun van de Nederlands-Duitse componist Julius Röntgen weet zij indruk te maken op de toelatingscommissie. Maar ondanks de maatschappelijke veranderingen die overal in de lucht hangen, steekt Anna’s vader een stokje voor de plannen van zijn jongste dochter. Hij kan zeker genieten van haar zangkunsten maar dan wel binnenskamers, het liefst alleen op het familielandgoed Ewijckshoeve in Laage Vuursche.
'Japin heeft zijn verhaal kracht willen bijzetten door zijn schrijfstijl behoorlijk aan te laten sluiten bij die van De Tachtigers.' – Recensent Evelien
Anna verkeert graag en veel in de kringen rondom haar broer Willem in Amsterdam. Hiertoe behoren bekende namen als Verwey, Kloos en van Eeden en deze groep zal later bekend worden als De Tachtigers en makers van het tijdschrift De Nieuwe Gids. In Amsterdam kan zij haar gang gaan, maar vader Witsen laat Anna gedwongen opnemen om haar op het rechte pad te krijgen. Na de opname weet ze naar Parijs te ontkomen en daar groeit zij verder als geoefend zangeres. Maar Anna blijft onzeker op het podium en samen met de machtige arm van haar familienaam zal dit tot haar ondergang leiden.
Arthur Japin (Haarlem, 1956) heeft al een indrukwekkende carrière op zijn naam staan. Hij begon als acteur met rollen in onder andere Onderweg naar morgen, Flodder en Goede tijden, slechte tijden maar ook bij Toneelgroep Centrum en De Nederlandse Opera. In 1987 maakte hij de ommekeer naar het schrijverschap en werd bekend met romans als De zwarte met het witte hart, Een schitterend gebrek, Kolja en Mrs. Degas. Hij kreeg vele prijzen, waaronder in 2004 de Libris Literatuur Prijs en in 2008 de NS Publieksprijs. In november 2022 zat hij 25 jaar in het auteursvak.
Zoals in veel van Japins boeken draait het in Wat stilte wil weer om een historisch personage. Anna Witsen (1855 – 1889) kwam uit een rijke Amsterdamse koopmansfamilie en haar broer Willem werd een redelijk belangrijke kunstschilder. Binnen het gezin speelt het uitoefenen van kunst een grote rol. Vader ondersteunt zijn zoon zelfs financieel in zijn kunstenaarschap en laat ook zijn dochters enig muziekonderwijs volgen. Maar zoals vaak in de 19e eeuw nog het geval was, hadden vrouwen geen inspraak en bestierden de mannen hun leven. Als Anna dan ook te veel uit de band begint te springen, houdt vader Witsen dat, natuurlijk, tegen.
Japin heeft met Anna een tragische heldin willen neerzetten, maar slaagt daar helaas niet volledig in. Hij heeft vooral veel informatie over het leven van Anna weten te halen uit de correspondentie en dagboeken van de leden van De Tachtigers en die van Julius Röntgen, zoals wel duidelijk wordt uit de omvangrijke literatuurlijst die hij heeft geraadpleegd. Maar dit zijn allemaal observaties vanuit mannelijk oogpunt. De drijfveren van Anna over waarom ze zo graag wilde zingen en hoe ze zich daarbij voelde, blijven erg onderbelicht. De verteller in deze roman spreekt dan ook vanuit een mannelijk perspectief.
Japin heeft zijn verhaal kracht willen bijzetten door zijn schrijfstijl behoorlijk aan te laten sluiten bij die van De Tachtigers. Dat is leuk, maar zegt helaas maar weinig over Anna’s belevingswereld. Als de auteur dan ook nog veelvuldig gaat strooien met accenten op lettergrepen die daar echt niet hoeven te staan begint de ergernis toch wel een beetje te groeien.
'Wie zal mij nu hier nog warm houden?' Zij snikte haast. 'Ach Willem, er zijn zoveel mensen die niet kúnnen leven. Maar wanneer je het wel kunt, zoals jij en ik, en dan toch niet leven mógen...'
Japin heeft een mooi tijdsbeeld weten neer te zetten, dit is hem toevertrouwd en daar kunnen we het wel over eens zijn. Maar hij heeft niet te durven kiezen voor een sterkere verhaallijn rondom Anna en legt het accent op de club van De Tachtigers. Daardoor is dit boek veel van alles, maar nog meer van alles net niet geworden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evelien Walravens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
