Literatuur als wapen
Rusland en de voormalige Sovjet-Unie zijn dankbare onderwerpen voor historische romans. Er verschijnen talloze titels waarin historische gebeurtenissen en personen verweven worden in een fictief verhaal, zoals bijvoorbeeld De geheime vrouw van Gill Paul en Russische rozen van Martha Hall Kelly. Ook Lara Prescott maakt in haar debuutroman Wat we niet vertelden mooi gebruik van feiten die nog niet zo heel lang bekend zijn. Prescott kreeg in 2014 een artikel onder ogen waarin geschreven werd dat de CIA tijdens de Koude Oorlog het beroemde boek Dokter Zjivago van Boris Pasternak gebruikt had als een ‘literair wapen’ in hun pogingen de Sovjet-Unie te ondermijnen. Prescott, die niet geheel toevallig vernoemd is naar Lara, het vrouwelijke hoofdpersonage in het boek van Pasternak, was direct geïnteresseerd en stortte zich in een uitgebreid onderzoek dat haar naar Moskou, Washington, Londen en Parijs voerde. Uitgeverijen zetten hoog in op dit debuut van de vroegere medewerkster aan politieke campagnes, want het zal maar liefst in 28 landen uitkomen en ook de filmrechten zijn al verkocht.
In 1956 rondt Boris Pasternak zijn roman Dokter Zjivago af, hij heeft er dan meer dan 10 jaar aan gewerkt. Maar hij weet al dat het boek in de Sovjet-Unie niet gepubliceerd kan worden vanwege ‘anti-Sovjet inhoud.’ Het liefdesverhaal over verpleegster Lara en dokter Joeri heeft hem en zijn minnares Olga al heel wat problemen opgeleverd in hun land, nog voordat het überhaupt verschenen was. Pasternak weet de roman in handen te spelen van de Italiaanse uitgever Feltrinelli die het, clandestien, uitbrengt in het Italiaans. Bij de Amerikaanse CIA is de interesse voor dit boek ook meteen gewekt. Eind jaren vijftig zien zij in boeken een wapen waarmee ze een “oorlog van woorden” denken te kunnen ontketenen achter het IJzeren Gordijn. Irina en Sally, twee vrouwen uit de typegroep van de CIA, krijgen naast hun gewone werk achter de typemachine en receptie de opdracht om het boek via slinkse wegen Rusland in te krijgen, zodat het daar verder verspreid kan worden.
Lara Prescott vertelt haar verhaal op een interessante manier die, vooral in het begin, wel even wat oplettendheid van de lezer vraagt. De twee verhaallijnen, Oost en West, worden afwisselend opgevoerd door verschillende personages die ook nog vanuit verschillende perspectieven hun verhaal doen. In de Sovjet-Unie (Oost) hebben we vooral te maken met Olga, die ook in het echte leven de minnares van Boris Pasternak was. Daarnaast komt ook Boris, Borja, aan het woord. In de VS (West) zijn er de ik-perspectieven van Irina en Sally die vooral de boventoon voeren. En dan is er nog een bijzondere rol weggelegd voor de typistes die in de eerste persoon meervoud het boek van het nodige commentaar voorzien.
“Er wordt beweerd dat de typemachine voor vrouwen is gemaakt – dat er een vrouwelijke aanraking nodig is om de toetsen echt te laten zingen, dat onze tengere vingers geschikter zijn voor de machine, dat mannen auto’s, bommen en raketten mogen opeisen, maar dat de typemachine van ons is.”
Het is heel bijzonder om te zien hoe de twee verhaallijnen het complete verhaal neerzetten, zonder dat ze elkaar echt raken. Er blijven ook zaken over die niet echt verteld worden, maar die je als lezer echter wel uit het verhaal kunt opmaken. Hiermee is de titel van het boek dan ook goed gekozen. Dokter Zjivago speelt een belangrijke rol als boek in een boek maar je hoeft het niet gelezen te hebben om Wat we niet vertelden te kunnen volgen.
Prescott heeft dit boek ook aangegrepen om naast thema’s als censuur en propaganda de positie van vrouwen en homoseksuelen in de jaren vijftig te schetsen. Hiervoor gebruikt ze ook thema’s als liefde en verlies met daarover een vleugje spionagespanning, waardoor het boek voor een heel breed publiek toegankelijk is geworden. De schrijfster heeft haar historische zaken zeer goed uitgezocht maar daarnaast heeft ze er ook een mooie liefdesroman van weten te maken. Liefhebbers van Dokter Zjivago zullen het zeker kunnen waarderen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evelien Walravens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
