De affaire die drie generaties bezighield

De kans is klein dat een Nederlandse lezer aan Alan Hollinghurst (1954) denkt als het gaat om grote hedendaagse Britse schrijvers. De geringe bekendheid die de voormalig winnaar van de MAN Booker Prize Award in Nederland geniet zegt echter niks over zijn schrijfkwaliteiten. Zijn nieuwste boek, De Sparsholt Affaire, is daar een indrukwekkend voorbeeld van.

De roman vertelt in vijf delen het verhaal over een groep homoseksuele mannen. In het eerste deel, dat zich afspeelt in het Oxford van 1940, raken Freddie Green en zijn vrienden geobsedeerd met de zeer aantrekkelijke en mysterieuze David Sparsholt. Hoewel hij verloofd is met Connie, is hij meer dan gecharmeerd van de aandacht die hij krijgt van de jongemannen. In het studentenstadje waar er in de Tweede Wereldoorlog ’s nachts geen licht mag branden, speelt zich in het donker meer af dan waar het conservatieve Engeland destijds klaar voor was.

In het volgende deel wordt de zoon van Connie en David zoon geïntroduceerd, Johhny, die in een zomervakantie in de jaren ’60 meer oog lijkt te hebben voor zijn Franse vriendje dan voor de meisjes waar ze samen naar op jacht zouden gaan. In het verhaal dat daarop volgt, wordt duidelijk dat zich vlak na die vakantie iets heeft afgespeeld. Waar David voorheen nog de status van een oorlogsheld genoot, heeft zijn reputatie nu een zeer duister randje. Er heeft iets plaatsgevonden, maar Hollinghurst is spaarzaam met de details aangaande de affaire. Deze stijl herhaalt zich door de roman heen en hoewel dat makkelijk zou kunnen gaan vervelen, is dat nooit het geval. De kracht van Hollinghurst is dat hij nauwelijks gebeurtenissen beschrijft, maar alleen hun impact op de verschillende personages weergeeft.

De focus blijft in de volgende delen ook op Johnny, die uitgroeit tot een zeer gerenommeerd kunstschilder. De moeilijke band die hij met zijn vader heeft, is niet in de laatste plaats veroorzaakt door diens dubbelzinnige houding tegenover homoseksualiteit. De veranderende kijk daarop in Groot-Brittannië is het centrale thema dat alle delen met elkaar verbindt. De fascinatie die de jongemannen in Oxford hadden met de ongrijpbare Sparsholt valt haast te lezen als een metafoor voor de manier waarop er tegen homoseksualiteit aan wordt gekeken. Stukje bij beetje wordt David minder mysterieus en het is bijna schokkend om te zien hoe gewoon hij in de latere delen is. Dit is het moment waarop Johnny een lesbisch stel aan een kind helpt en zo blijft Hollinghurst zijn thema uitbreiden.

Nergens gaat hij te ver of wordt het ongeloofwaardig en dat is allemaal te danken aan de voortreffelijke subtiliteit waarmee Hollinghurst schrijft. Hij weet op een natuurlijke manier alle personages die hij in Oxford heeft geïntroduceerd in de latere delen te verwerken, wat er soms voor zorgt dat het boek leest als een thriller. Het blijft spannend om te zien hoe de vele personages allemaal op hun eigen manier beïnvloed zijn door de man die ze in de avondschemering in 1940 vanuit een studentenkamer bespiedden.

Een hoogst origineel en werkelijk prachtig verteld verhaal dat, hoewel het lastig is om er je vinger op te leggen wat er zich precies heeft plaatsgevonden, nog lang zal beklijven.