De gehaaste debuutroman van Mad Men-bedenker Weiner

Wanneer werd er voor het laatst zo reikhalzend uitgekeken naar het literaire debuut van een man van middelbare leeftijd? De buzz die er ontstond in de literaire wereld toen bekend werd dat scenarioschrijver Matthew Weiner (Verenigde Staten, 1965) een boek ging publiceren valt wel te verklaren. Zo won hij in zijn twintigjarige carrière als scenarioschrijver prestigieuze prijzen voor de serie The Sopranos, maar hij heeft zijn echte stempel op de televisiewereld weten te drukken met zijn creatie Mad Men. Met zijn Amerikaanse antwoord op de klassieke Britse kostuumdrama’s wist hij jarenlang zijn publiek geïnteresseerd te houden in de intriges binnen een reclamebureau op Madison Avenue anno 1960. Weiner wist zich in de moordende concurrentie van de televisiewereld te onderscheiden door zijn serie langzaam op te bouwen en hij achtte het van het grootste belang om de kleinste details juist in beeld te brengen. (Er bestaat zelfs een Mad Men Companion die uitlegt geeft over alle boeken, gebeurtenissen en personen die genoemd worden of te zien zijn in de serie). Deze reputatie en zijn talent om van gewone personages en gebeurtenissen iets bijzonders te maken beloofden zo veel goeds voor het romandebuut van Weiner, Heather, volmaakt.

Romandebuut is eigenlijk niet eens de juiste benaming. Weiner heeft zijn debuut immers gegoten in het haast vergeten genre van de novelle. Met slechts 140 pagina’s duurt de leessessie bijna even lang als een aflevering van Mad Men. Dit vormt gelijk het eerste struikelblok voor zij die bekend zijn met het werk van Weiner en die verwachten dat hij zijn talent om een ogenschijnlijk simpel verhaal langzaam te ontleden tot een tal van complexe toevalligheden zal inzetten. Weiners talent hiervoor komt slechts sporadisch tot zijn recht wanneer hij zijn personages innerlijke monologen laat voeren. De rest van de tijd wordt de subtiliteit ondergesneeuwd door haastige beschrijvingen die getuigen van een soort nonchalance van de schrijver.

Net als zijn gelauwerde drama speelt ook dit verhaal zich af in New York City. Hij introduceert een gezin aan de Upper East Side van nu, een plek waar alleen de elite van die stad kan resideren. Mark en Karen Breakstone wonen er met hun puberdochter Heather, die het centrum van hun bestaan vormt. De ouders hebben vrij weinig meer met elkaar gemeen en ook hun verwachtingen van hun eigen leven lijkt niet meer overeen te komen met de werkelijkheid. Hun perfecte dochter lijkt als de spiegel te fungeren die hun falen blootlegt. Tegelijkertijd vertelt Weiner het verhaal van de verwaarloosde Bobby Klasky, die als zoon van een drugsverslaafde moeder al met een achterstand ter wereld kwam. Of Weiner zijn achtergrond gebruikt als verklaring voor zijn latere beslissingen of slechts als schril contrast tegenover de luxe waarin Heather opgroeit wordt niet duidelijk. Feit is dat hun levens samen komen en dit vormt in de ogen van Mark, die zich langzaam bewust wordt van de wereld buiten zijn kantoor, een groot gevaar.

Mede door de sterk geschreven observaties weet Weiner de spanning goed op te bouwen tot de onvermijdelijke climax. Het blijft alleen zo jammer dat de auteur zichzelf niet meer tijd gunt om de personages dieper te onderzoeken, want het verhaal heeft, in de handen van Weiner, de potentie om iets werkelijk bijzonders te worden. In zijn televisiesucces slaagde hij erin om maatschappijkritisch te zijn en om het bestaande beeld van een tijdperk te laten wankelen. Zijn jarenzestigserie zag er dan wel prachtig uit, maar hij stelde op treffende wijze vraagtekens bij de reputatie die het tijdperk in het collectief geheugen geniet. Zij nieuwste creatie blijft echter te veel op de oppervlakte en weet daardoor niet een blijvende indruk te maken op de lezer. Wellicht zit het grootste probleem al in de titel; Heather is zo volmaakt dat ze op weinig interesse, laat staan medeleven, van een lezerspubliek kan rekenen.