Een gelijke in extreme omstandigheden

“Ondanks al het stof dat in de droge tijd, die wij hier de harmattan noemen, in je neus en je oren komt te zitten en waarvan je letterlijk in een mummie verandert, rook ze naar iets zoets. Ik wist alleen niet zo gauw waarnaar precies. Alsof ze mijn geheugen afpakte.”

Zo spreekt een van de personages zijn lezers toe die grotendeels niet bekend zullen zijn met het klimaat in het West-Afrikaanse Burkina Faso, het land waar deze roman zich afspeelt.  De contrasten die het droge seizoen daar kenmerken worden hier haast romantisch beschreven, maar voor de personages in Het droge seizoen zijn ze dat allerminst. De extreme droogte, temperatuurverschillen en uiteindelijk extreme regenval die het seizoen afsluit zijn een metafoor voor de extremen die de 62-jarige Ana en 26-jarige Ismail al in hun leven hebben gekend en waardoor ze nu bij elkaar gebracht zijn.    

Ana is een ontwerper uit Slovenië die een turbulent leven heeft geleid en aan haar werkelijkheid ontsnapt door naar Burkina Faso te vertrekken. Aan de start van de roman vinden we haar in bed met Ismail, een jongen die in het land opgegroeid is met schaamte, vernedering en gehard is door het leven op straat. Dat hier meer aan de hand is dan een oppervlakkige affaire blijkt al een paar pagina’s later, als de licht sentimentele en beeldende toon van Ana’s perspectief wordt ingeruild voor de al even beeldende, maar directere toon van Ismail. Hij kreeg haar in zijn vizier toen hij met een vriend op jacht was om toeristen te beroven. Op een moment waarop ze allebei totaal in de steek zijn gelaten door al hun verwachtingen van het leven en de kansen die ze hoopten te hebben, vinden ze troost in elkaars ellende. Dat beide personages al zo snel aan het woord zijn, is kenmerkend voor dit boek: er is een grote noodzaak voor Ana en Ismail om hun verhalen te delen. Steeds weer wordt hun verhaal, hun biografie, een stukje verder ontbloot en daarmee komen ze niet alleen steeds dichter tot hun lezer, maar ook tot elkaar. Het bijzondere van dit boek is dat de karakters zich bewust zijn van metafictie, en ze begrijpen dus ook dat ze zich alleen aan elkaar kunnen binden als ze de muren die ze om zichzelf hebben heen gebouwd neerhalen. 

Wie zich waagt aan de winnaar van de EU-Literatuurprijs zal verrast worden door de grote zorg waarmee auteur Gabriela Babnik (1979) haar roman heeft opgebouwd. Ze is als een toneelregisseur die haar acteurs steeds een akte laat opvoeren, om ze net voordat ze helemaal klaar zijn terug te fluiten. Dan start ze de volgende akte, opgevoerd door het andere karakter. Ze hebben elkaar nodig om ieder hun eigen verhaal te vertellen en de stijl die Babnik daarvoor kiest is verfrissend: ontdaan van opsmuk en soms zelfs taboedoorbrekend. Babnik, een in Duitsland geboren Sloveense literatuurstudent die haar tijd deels doorbrengt in Burkina Faso, schuwt het politieke debat niet. Dat ze haar roman in dit land situeert, heeft niet enkel te maken met de harmattan en dit getuigt van een zeer zorgvuldige, geïnformeerde en geëngageerde schrijver.

Zes jaar na publicatie is het boek in het Nederlands verschenen in een prachtige vertaling van Roel Schuyt. Een ogenschijnlijk simpel en wellicht voorspelbaar verhaal – want dat er iets opbloeit tussen Ana en Ismail zal niemand verrassen – wordt door middel van taal, politieke context en stijl een meer dan interessante roman. Sommige lezers zullen moeten wennen aan het magisch realisme dat veel voorkomt in Afrikaanse en Indigenous literatuur, maar het feit dat Babnik het in haar roman durft te verwerken laat wederom zien hoe kundig en geïnformeerd zij is. Het droge seizoen is voornamelijk een roman over gecompliceerde personages met universele thema’s als de zoektocht naar geborgenheid en acceptatie van het verleden. Een werkelijk prachtige roman die het verdient om stukje bij beetje ontrafeld te worden.