To be or not te be: De foetus als kroongetuige
Er wordt een moord beraamd: De daders en het slachtoffer zijn bekend, het motief is duidelijk en aan de methode wordt gewerkt. De machteloze kroongetuige in de zaak bevindt zich “ondersteboven in een vrouw”. Een naamloze foetus, een jongen in wording die de naam Hamlet niet zou misstaan, is het hoofdpersonage in Notendop, de nieuwe roman van de Britse succesauteur Ian McEwan (1948). Dit bondige boek is, zo verraadt het motto al, een moderne bewerking van Shakespeares Hamlet.
Het Denemarken van Hamlet heeft zich verplaatst naar een Georgiaanse rijkeluiswoning in Londen, dat behoorlijk in verval is geraakt. Het huis behoort toe aan de de dichter John, maar hij is door zijn vrouw Trudy uit huis gezet omdat ze ruimte nodig heeft, waarna de foetus zegt: “Ruimte! Ze zou eens hierbinnen moeten komen, waar ik de laatste tijd nog amper een vinger kan buigen”. De dromerige dichter heeft totaal niet in de gaten dat zijn vrouw hem bedondert met zijn broer Claude, “wiens armetierige zinnen als moederloze kuikens sterven en goedkoop vervagen”. Claude en Trudy (hier wordt het leuk voor de Shakespeare-kenners) willen samen verder en daarom moet John uitgeschakeld worden. Zo blijkt dat ook het motief voor de moord lijkt op dat in Hamlet: De vastgoedhandelaar Claude heeft de acht miljoen pond die het huis waard is helemaal niet nodig, maar toch moet John dood, de methode laat zich natuurlijk makkelijk raden.
De snobistische foetus doet op komische en welbespraakte wijze verslag van de moord, maar dwaalt hierbij vaak af naar de wereldpolitiek en - problematiek: “De hele mensheid die verenigd en gelijk wordt door die afgezaagde oude koek over klimaatverandering”. Die verbitterde stem doet soms wel erg klinken als McEwan zelf, bijvoorbeeld als hij een sneer maakt naar de ophef die er rondom hem ontstond in de pers, toen hij zich dit jaar ongepast uitliet over transgenders. Alhoewel goed verbloemd door de gelijkenis met Shakespeare, lijkt Notendop vaak behoorlijk persoonlijk te zijn. Zo heeft McEwan met de foetus ook een stem gevonden om het hedendaagse Groot-Brittannië te bespotten als hij opmerkt dat de foetus in een “verre van verenigd koninkrijk, geregeerd door een bejaarde koningin” terecht komt. De foetus, die een groot wijnkenner blijkt te zijn, is zich ook bewust van zijn lot als zijn moeder en oom erin slagen zijn vader te vermoorden: “Dit wordt mijn ondergang, mijn val, want ongewenste kinderen komen als wees alleen in sprookjes hogerop. De hertogin van Cambridge zal mij niet aannemen”. De foetus is machteloos en kansloos; hij slaagt er zelfs niet in om zelfmoord te plegen via de navelstreng.
Notendop heeft niet de ethische en thematische diepgang van het geprezen meesterwerk Boetekleed (2002), maar dat doet geen afbreuk aan de doeltreffendheid van deze roman. McEwan slaagt er namelijk in om de lezer mee te nemen in een verhaal dat zo dun en ongeloofwaardig is, dat het er eigenlijk om schreeuwt om jammerlijk in elkaar te vallen als een kaartenhuis. Toch gebeurt dit niet, en dit heeft alles te maken met de stijl en toon van McEwan, die trouwens waardig is vertaald door Rien Verhoef. Het bijzondere perspectief blijft interessant en net wanneer de lezer McEwan op een foutje wil betrappen op dat vlak, komt hij vernuftig aan met een verklaring als “dat weet ik omdat mijn vader zijn gedicht hierover in mijn bijzijn hardop aan haar voorgelezen heeft”. Maar het is zonde om cynisch te zijn over het vertelperspectief: Notendop is een genot om te lezen, mede door het vertelplezier van McEwan dat van de pagina’s afspat. De roman is in staat om te blijven verrassen, en dat is ongelofelijk knap voor een plot dat zo bekend is. Notendop is weer een echte McEwan zoals we hem lang niet gezien hebben: Een superieure satire!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
