De verschillen én de gelijkenissen
In Anders neemt Frans de Waal de lezer mee doorheen de wereld van geslacht, gender en geaardheid. Zowel bij mensen als bij de primaten. Door het linken van deze onderwerpen met cultuur en biologie ontstaat er een gevarieerde beschrijving van allerlei situaties waarin verhoudingen tussen mannen en vrouwen (en mannelijke en vrouwelijke dieren) centraal staan.
De in Nederland geboren De Waal (1948) is bioloog, meer specifiek primatoloog, en etholoog. Hij is als professor verbonden aan de Emory University in Atlanta, maar heeft daarnaast nog andere bezigheden zoals bijvoorbeeld het schrijven van boeken. Zijn eerste boek, Chimpanseepolitiek, verscheen in 1982 naar aanleiding van het onderzoek voor zijn doctoraat.
'Het is op elke bladzijde voelbaar dat De Waal liefde voelt voor de dieren die hij al zo lang bestudeert.' – Recensent Evy
Waarschijnlijk heeft elke lezer een andere reden om aan dit boek te beginnen. Trouwe fans van De Waal, lezers die geïnteresseerd zijn gendervraagstukken of lezers die hun algemene interesse willen bevredigen. Misschien is het voor elk van die groepen wel zo dat de verwachtingen anders zullen liggen, eventueel is de één zijn voorkennis over het onderwerp 'gender' ook groter dan bij de ander. Een stuk van de leeservaring zal hier van afhangen. De Waal benadert het hoofdthema als een onderzoeksproject, waarbij hij in een beschrijvende rol zit en verschillen tussen de primaten en mensen gaat toelichten.
Toch moet het gezegd dat De Waal absoluut de lezer weet te boeien. Dit doet hij door een combinatie van wetenschappelijke bronnen, persoonlijke observaties en ja, een beetje humor. Niet alles wat hij schrijft is even licht verteerbaar en er staat veel informatie op de bladzijden van Anders, maar de auteur slaagt er wel in om het vrij begrijpelijk te houden voor de niet-wetenschappelijk onderlegde lezer. De zinnen zijn goed gestructureerd en niet te lang. Dit biedt de mogelijkheid om het taalgebruik professioneel te houden. Er staan namelijk genoeg termen in die toch één of twee hersencellen zullen laten kraken, maar die door de schrijfstijl perfect in het geheel passen én een meerwaarde bieden. Voor wie meer verdieping zoekt bij bepaalde passages is er de mogelijkheid om achterin het boek de noten te bekijken en in de bibliografie te duiken.
In de dertien hoofdstukken van Anders staat telkens een thema centraal, zoals onder andere 'geweld' en 'zorgzaamheid'. Op deze manier worden verschillende aspecten van ons sociale leven onder de loep genomen en wordt er gekeken of mannen en vrouwen in bepaalde rollen vervallen die eventueel wel of niet voorkomen bij primaten. De Waal deelt soms wel een eigen mening uit aan de lezer als het gaat over hoe we naar gender en geaardheid kijken, maar dat gaat dan meer over het weerleggen van stellingen van anderen door middel van observaties die hij zelf heeft gedaan. Dat maakt vooral dat het voelt alsof de auteur probeert heel voorzichtig te zijn in het benaderen van dit gevoelige onderwerp.
'Bonobo’s treden steeds vaker op in het feministische discours als de laatste hoop der mensheid. Hun bestaan wordt opgevat als bewijs dat wij niet voor mannelijke dominantie geprogrammeerd zijn. Ik kan wel meegaan in deze conclusie, zolang we maar voor ogen houden dat we een verwant hebben die even dicht bij ons staat, de chimpansee, en die heel anders is.'
Het is op elke bladzijde voelbaar dat De Waal liefde voelt voor de dieren die hij al zo lang bestudeert en dat maakt Anders af en toe vertederend om te lezen. Eigenlijk is dat ook te merken aan de illustraties die her en der opduiken. Simpele tekeningen van de hand van de auteur die op een integere manier een beeld tonen van de primaten. Het is een interessant boek, met heel veel leuke weetjes en genoeg elementen die je laten nadenken over onze man-vrouw-, man-man- en vrouw-vrouwrelaties. Of überhaupt over de definities van 'mannelijk' en 'vrouwelijk'. In hoeverre sommige zaken ingebed zijn in ons DNA en in welke mate onze omgeving ons gedrag beïnvloedt, wordt niet heel diep ingegaan. Er wordt meer de nadruk gelegd op het gevoel dat er geen goed of fout is, en dat je als mens (of als dier) gewoon jezelf moet kunnen zijn zonder dat daar negatief op wordt gereageerd.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evy De Brabander
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
