Mooi geconstrueerd verwerkingsproces
'In de zomer woon ik in een bocht. Een slingerende weg, door het bos en over de rivier, leidt naar de ruïne die mijn ouders meer dan veertig jaar geleden kochten in Ligurië.'
Deze ruïne, dit huis in Italië vormt de rode draad in Bewaar de zomer. Aan de hand van de zomers die Alma Mathijsen (1984) daar heeft doorgebracht, geeft ze de lezer een inkijk in haar leven. Meer nog zelfs voelt het als een inkijk in haar ziel. Op geheel eigen wijze natuurlijk, en dát maakt dit memoir ook memorabel.
Voor je aan het eigenlijke eerste hoofdstuk toe bent, slaat Mathijsen je met een proloog om de oren waar je even van moet bekomen. Verwarrend? Zeker! Want de korte inhoud beloofde geen science fiction toch? In zeven bladzijden verschaft de schrijfster op een ludieke manier achtergrondinformatie, die de aandacht grijpt en niet meer loslaat. Dit zorgt er ook voor dat wanneer je aan het eerste ‘echte’ hoofdstuk begint, je al helemaal opgewarmd, geprikkeld én vol van verwachting bent.
Alma Mathijsen vertelt haar verhaal afwisselend in het heden en het verleden, met chronologische flashbacks, maar centraal staan de zomers in Italië. Daarbij lijkt het huis dat elk jaar weer voor een deel overgroeid wordt door de natuur, symbool te staan voor de liefde die zij en haar moeder voelen voor Alma’s vader. Na zijn dood, toen Alma negen jaar oud was, wordt er amper nog over hem gepraat en net daarom heeft de dwangmatige jaarlijkse opknapbeurt veel weg van een manier om de herinneringen levend te houden. Alsof moeder en dochter zich alleen maar verbonden kunnen voelen in het huis.
Verlies is erg aanwezig in dit memoir. Het verlies van haar vader, het verlies van haar onschuld, het verlies van taal op cruciale momenten. Vooral dat laatste kaart Mathijsen enkele malen aan in Bewaar de zomer. Ze confronteert de lezer met het belang van taal en hoe taal je ook in de steek kan laten. Hoe boos het haar maakte toen dat bij haar gebeurde. Mathijsen is opgegroeid met taal en verhalen en dat is ook te merken aan haar levensloop. Op haar zeventiende schreef ze al voor de jongerenwebsite spunk.nl. Na een studie waarin taal ook centraal stond, publiceerde ze al enkele boeken en schrijft ze essays voor NRC Handelsblad en columns voor LINDA. En toch worstelt Mathijsen met de taal in zijn geheel en dat probeert ze weer op haar eigen manier onder woorden te brengen.
'Taal was er om de werkelijkheid zo te buigen dat er iets waardevols ontstond. Met wat woorden en een gevoel voor suspense werd betekenis gegeven. En misschien is dat precies wat ik niet meer wil. Een verhaal dat klopt, met een begin, een midden en een eind dat ooit nog wel verteld zou worden, maar al duidelijk aanwezig was. Een verhaal als een les over het goede dat uiteindelijk beloond wordt. Zoiets kan lukken in een sprookje, maar nooit in de realiteit. Taal sust het dier in slaap.'
Alma Mathijsen is soms bitter en scherp in Bewaar de zomer en dat heeft ook te maken met een ander thema dat ze aansnijdt. Ze deelt de scène uit 2001 waarin ze haar maagdelijkheid verliest op een manier die nog jaren haar herinneringen zal blijven teisteren. Een verkrachting eigenlijk, want zij fluisterde ‘nee’ en de jongen zei ‘heel even’ en ging door. Deze verkrachting en het overlijden van haar vader zijn geen prettige onderwerpen, maar toch blijft Mathijsen weg van dramatiek. Ze beschrijft, zonder er waarde aan toe te kennen, zonder de lezer tot tranen toe te roeren, maar net daarom voelt het zo echt. Alsof het jou had kunnen overkomen. Alsof je er zelf bij was.
'Ik vertelde door. Het was de eerste keer dat ik alles vertelde, ik was weer daar. Midden op zee, ik moest vooral zorgen dat ik de boot weer naar de overkant kon navigeren. Niet praten was mijn tactiek, die kende ik, wat ik nu deed was nieuw. In het duister kon ik het wegstoppen en hield het zich enigszins koest. Nu wist ik niet wat er zou gebeuren.'
Het voelt als een verwerkingsproces. Mathijsen deelt haar ervaringen met de lezer in een vrij zakelijke stijl. En dan? Wat moet je er dan als lezer mee? Het is moeilijk om er echt wat van te vinden en het doel lijkt ook niet te zijn een verhaal te vertellen dat je emotioneel beroert. Toch zijn er prachtige passages te vinden en zit het taaltechnisch goed in elkaar. Het is geen mainstream autobiografie, maar de inhoud komt wel tot zijn recht, net door de herkenbaarheid van de kleine, menselijke dingen. Zoals wanneer ze zegt dat je elke ‘nee’ moet wantrouwen, omdat die multi-interpretabel is. Zij zelf bedoelt de ‘nee’ die ze in 2001 sprak, maar trekt die uit zijn context en dan wordt het iets waar veel mensen zich in zullen kunnen vinden. Dat is de kracht van Bewaar de zomer. De momenten die Alma Mathijsen creëert om je te laten stoppen met lezen en even na te denken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evy De Brabander
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
