Hoe Christie Tate het hart van de lezer weet 'in te kerven'

Als je op een feestje laat vallen dat je in therapie bent, zullen de blikken van je gesprekspartners waarschijnlijk toch lichtjes veranderen. Daarna komt de neiging tot het verdedigen van jezelf opzetten. Er hangt nog steeds een vrij groot taboe omheen. Het is daarom des te leuker om een boek te lezen van iemand die al jarenlang in therapie is, die alles open en bloot op de tafel gooit. Op een ludieke, maar realistische manier. Christie Tate heeft geleerd om eerlijk en open te zijn, altijd en overal. De groep is het relaas van hoe dat proces haar verging.

Aan de ondertitel Hoe een therapeut en een stel vreemden mijn leven hebben gered, wordt meteen aan het begin van het boek vorm gegeven. De openingsscène beschrijft de gevoelswereld van Tate op een manier die deels ook bevreemdend werkt. Haar gevoel om een einde te willen maken aan het leven is de inleiding is tot de rest van dit verhaal. In andere boeken is dit eerder het resultaat van diverse acties. Je wordt als lezer ondergedompeld in de depressie die Tate in zijn greep heeft, de achtergrondinformatie druppelt in de loop van de volgende pagina’s rustig binnen.

Tate gaat op zoek naar een therapeut en komt terecht bij Dr. Rosen. In groepstherapie. In deze omgeving leert ze zichzelf kennen en maakt ze vrienden waar het eerst vreemden waren. De terugvallen, de kleine sprongen voorwaarts, de mislukte relaties… alles komt aan bod, op een erg gedetailleerde manier. Toch, als je Tate morgen op een feestje zag, zou je zo op haar afstappen en haar iets vragen. Zo voelt het namelijk, alsof dat kan, door de toegankelijke indruk die ze achterlaat.

De vertaling van Marjet Schumacher voelt heel natuurlijk aan en dat is een groot compliment. Het zijn namelijk scènes die uit het leven van Tate zijn geplukt en die moet je als vertaler dan maar in even persoonlijk aanvoelende woorden proberen om te zetten. Dat is gelukt, want als lezer voel je de betrokkenheid in elke zin, er is geen woord dat niet op zijn plek lijkt te staan.

Tate beschrijft het proces van al die jaren in zulke heldere bewoording, dat het ook voor de lezer zonder enige therapeutische ervaringen compleet duidelijk is. De woede, het verdriet, maar ook de vreugdevolle momenten wisselen elkaar in rap tempo af. Hoewel, soms lijkt de tijd uit te rekken. Tate geeft hiermee aan hoe belangrijk een bepaalde periode is geweest in haar herstel. Heden en verleden lopen ongeordend door elkaar in De groep, maar ook dat is een deel van de charme. Het hoort erbij en dient als verteltechniek het doel om een bepaalde innerlijke toestand van de auteur weer te geven.

Er zit ook onnoemelijk veel zelfspot en zwarte humor in De groep, en soms is dat pijnlijk, het gevoel dat je moet lachen om de ellende van iemand anders. Toch slaagt Tate erin om het allemaal op zo'n manier te brengen dat je er als lezer lol in hebt zonder dat het beschamend is, en je een adempauze krijgt wanneer het te beklemmend dreigt te worden. Ze maakt er geen kolder van. Je hebt eerder het gevoel dat ze op zichzelf terugkijkt en daarmee zelfreflectie toepast.

Tate heeft het over het inkerven van haar hart. Ze heeft kerven nodig om er, net zoals bij pottenbakken, iets aan vast te kunnen hechten. Op het moment dat ze start met therapie heeft ze het gevoel een hart met een glad oppervlak te hebben. Eentje waar niets aan blijft vastzitten. Zo gaat het ook tijdens het lezen, moet je vaststellen aan het einde van De groep. Ook het hart van de lezer heeft een ruw oppervlak gekregen en daar heeft Tate zich op een wonderlijke manier op vastgehecht. Met verwondering lees je over de niet standaard aanvoelende groepstherapie van Dr. Rosen, en hoe die Tate, net als haar groepsgenoten, vormt tot de persoon die ze nu is.