Pakkend én toegankelijk

Bij de titel van dit boek heeft iedereen al direct een beeld voor ogen. Op een donkere, regenachtige avond gaat de bel en staan er een paar mannen voor je deur die vragen of ze even mogen binnen komen. Wanneer je gaat zitten en één van de mannen begint te praten, stort je wereld in, want hij komt je vertellen dat een geliefde is overleden. Precies over deze man gaat De slechtnieuwsbrenger en het mooie ervan is dat het een diepgaander beeld geeft van wat het beroep ‘slachtofferbejegenaar’ nu eigenlijk precies inhoudt. Veel meer dan dat eerste beeld dat opduikt, in ieder geval.

De auteur is de man in kwestie zelf, de slechtnieuwsbrenger, Filip Cauwelier. Toch verdient zijn vriendin, Fieke Van der Gucht ook aandacht. Zij heeft het geheel opgetekend, staat er te lezen op de titelpagina, wat betekent dat zij waarschijnlijk een groot aandeel heeft gehad in de uiteindelijke tekst. Afgestudeerd als doctor in de Algemene Taalwetenschap is ze sinds 2014 gedeeltelijk als freelancer aan het werk onder de naam 'De kommaneuker', waarbij ze teksten corrigeert, redigeert of schrijft.

Cauwelier is slachtofferbejegenaar bij de Gentse politie. Dat houdt in dat hij mensen begeleidt die slachtoffer geworden zijn en dat kan bij heel uiteenlopende situaties voorkomen. Hij vertelt de lezer dan ook dat hij, welke slachtoffers hij ook opvangt, acht gulden regels heeft. Daarmee geeft hij ook een beeld van de persoon achter De slechtnieuwsbrenger. Dat is heel belangrijk om te benadrukken, want net zoals elk slachtoffer een eigen verhaal heeft, geldt dat ook voor de persoon achter het beroep.

De slechtnieuwsbrenger is op sommige momenten heftig qua inhoud, maar toch raakt het je als lezer niet tot in je kern. Dat ligt voornamelijk aan de stijl van het boek. Wanneer de inhoud zwaarder wordt, krijgt het journalistieke aspect – waarbij er meer verslaglegging wordt gedaan dan emotionele beschrijving – de overhand. Dit is erg prettig en legt de focus op de inhoud. Door de woordkeuzes die Cauwelier en Van der Gught hebben gemaakt, blijf je wel betrokken, maar verzand je niet een tissue-ondersnotterende-staat. Een gevolg hiervan is dat je echt gaat nadenken over wat je hebt gelezen, en het boek daardoor na het dichtslaan een paar dagen door je hoofd blijft malen.

'Door mijn huidige job weet ik waar ik kinderen vandaan haal. Uit mijn verleden als opvoeder weet ik dan weer waar ik kinderen heen breng. In de vertreklocatie noch op de eindbestemming zie ik een ideale verblijfsplek voor kinderen en jongeren. Daar als oplossingsgericht persoon geen antwoord op hebben, maakt van kinderen plaatsen een van de meest frustrerende aspecten van mijn job.'

De situaties beschreven in De slechtnieuwsbrenger zijn divers en gaan van dodelijke ongevallen tot zelfdoding tot relatieproblemen. Al die situaties zijn droevig en brengen hun eigen uitdagingen mee, maar toch licht Cauwelier een tipje van zijn persoonlijke sluier op wanneer hij het over kinderen heeft en hoe moeilijk het soms is om gepaste hulp te krijgen voor hen. Het voorbeeld van de jongen die twee nachten in een politiecel doorbracht omdat geen enkele instelling hem wilde opnemen, voelt als een doorn in het oog voor Cauwelier. Daarmee geeft hij ook op een heel eerlijke manier weer dat ‘het systeem’ waarin hij werkt zeker niet zonder minpunten is.

De slechtnieuwsbrenger is een vlot leesbaar boek met uiteenlopende, goed uitgewerkte voorbeelden van situaties waarin en hoe de slachtofferbejegenaar te werk gaat. Als je er voor gaat zitten, dan lees je het boek in één avond uit. Het is namelijk erg interessant om een kijkje te kunnen nemen achter de schermen van ingrijpende gebeurtenissen, zonder dat er een soort ‘ramptoerisme’ wordt gecreëerd. De nadruk ligt op het respect voor alle personen die beschreven zijn en op het gevoel dat Cauwelier zelf in deze omstandigheden had.

De slechtnieuwsbrenger is een perfect voorbeeld van een boek dat heel veel lezers zal aanspreken. Er zit voor iedereen wel iets herkenbaars in en het is, daardoor en door het taalgebruik, gewoonweg erg toegankelijk.