Vermakelijk, maar te verspreid

Dieren zijn al sinds het ontstaan van de aarde onderdeel van de geschiedenis en dat wil historicus Jacob F. Field de lezer graag duidelijk maken. Field heeft al meerdere boeken geschreven waarmee hij een bepaald deel van de geschiedenis toegankelijk wil maken voor het grote publiek. In 2020 verscheen A Short History of the World in 50 Places, dat qua lay-out en opzet vergelijkbaar is aan Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren, maar nog niet vertaald werd naar het Nederlands. De vertaling van Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren is op sommige momenten tenenkrommend voor de kenner. De specifieke, wetenschappelijke terminologie is geen onderdeel van het vocabulaire van vertaler Annemie de Vries en dat valt meerdere malen op.

Een grote diversiteit aan diersoorten wordt besproken en om daar enigszins structuur in aan te brengen is er gekozen voor een onderverdeling in vijf hoofdstukken. Het is een vrij kunstmatige ingreep en dat voel je als lezer, want ondanks deze indeling blijf je het gevoel houden heen en weer in de tijd geslingerd te worden. Je gaat van enkele jaren voor Christus naar de middeleeuwen en weer terug naar de prehistorie. Het is moeilijk om tijdens het lezen de tijdlijn steeds voor je te blijven zien en op den duur laat je dat los. Omdat het nu eenmaal de rest van de informatie niet beïnvloedt en je er daardoor je hoofd er niet meer over hoeft te breken. De indeling heeft wel goede kanten, zeker met betrekking tot het onderdeel 'Wetenschap, gezondheid en geneeskunst'. Daar heb je het gevoel dat alles mooi bij elkaar hoort.

Het taalgebruik van Field is rechttoe rechtaan. Er zijn weinig tierlantijnen die afleiden van de inhoud, maar dat betekent langs de andere kant dat er geen mooie zinsnedes te bekennen zijn die blijven hangen in het geheugen. Deze volledige focus op de inhoud – en de noodzaak om die inhoud toegankelijk en verstaanbaar te maken voor leken, zowel historisch als biologisch – zorgt ervoor dat Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren overwegend eenvoudig aandoet. Het verhoogt de leessnelheid, waardoor je het dunne boekje snel kunt uitlezen.

In de vijftig vertelde verhalen staan dieren en geschiedenis centraal. De combinatie hiervan is interessant, maar zorgt ervoor dat de aandacht verdeeld is. Er wordt daardoor niet heel diep ingegaan op één van beide thema’s en dat maakt de verhalen onderhoudend, maar niet meer dan dat. Dierenliefhebbers die graag de literatuur in duiken op zoek naar leuke anekdotes zullen de meeste feiten die hier neergepend zijn al kennen, en zijn tevens misschien minder geïnteresseerd in het historische deel. Omgekeerd geldt dit voor geschiedenisliefhebbers waarschijnlijk ook. Field blijft op die manier steken in het 'vermakelijke' gebied, zonder écht de aandacht van de lezer voor langere tijd vast te grijpen.

Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren staat vol bekende anekdotes die op een toegankelijke manier aan de lezer worden verteld. Het geheel mist wat diepgang om echt interessant te zijn en dat komt door de twee verschillende invalshoeken en de grote diversiteit in diersoorten. Je houdt er zeker materiaal aan over om op een verjaardagsfeest te kunnen vertellen, maar de dierenliefhebbers en/of historici zullen weinig nieuwe feiten ontdekken.