Racisme, feminisme, schrijven en liefde

De Booker Prize winnen is een droom voor alle auteurs, ook voor Bernardine Evaristo. Toch lijkt het na het lezen van Geef nooit op alsof het voor haar niet helemaal uit de lucht kwam vallen. Het is namelijk een positief mantra dat ze zichzelf altijd heeft voorgehouden, al vanaf haar eerste boek. Je moet het succes voor je zien, om te kunnen doorstoten naar datzelfde succes. Dat de weg daarnaartoe niet altijd over rozen is gegaan, dat geeft de auteur grootmoedig toe. In Geef nooit op neemt ze ons mee doorheen haar leven, van opgroeien, over het pad van de liefde, naar de pieken van haar carrière.

Het is mooi om te zien hoe een auteur zich helemaal blootgeeft, of dat je als lezer in ieder geval het gevoel krijgt dat ze dat doet. Geef nooit op heeft een activistische titel, zeker met een ondertitel als Een manifest erbij. Het roept bepaalde associaties op bij de lezer en in dit geval misschien bepaalde foutieve verwachtingen. Natuurlijk komt Evaristo al jaren op voor de rechten van vrouwen van kleur in Groot-Brittannië, maar dit boek is meer dan een beeld van de auteur als voorvechter. Het is een portret van de persoon die daarbij hoort. Dat wordt ook meteen duidelijk, want het eerste hoofdstuk gaat over erfgoed, kindertijd, familie en afkomst. Daarin geeft ze een inkijk in hoe ze opgroeide en wat voor invloed dat op haar heeft gehad. Opvallend is dat ze nergens emotioneel wordt, maar dat ze zichzelf als het ware observeert en de lezer daarin meeneemt. Zelfs de minder leuke periodes, uit haar kindertijd of liefdesleven, beschouwt ze als een leermoment.

Evaristo neemt de lezer mee zowel op persoonlijk vlak als doorheen haar carrière. Ze verweeft bepaalde zaken, maar blijft per hoofdstuk wel trouw aan het hoofdthema. Hierdoor krijg je telkens binnen het hoofdstuk een chronologisch overzicht, maar begin je aan elk hoofdstuk weer van voor af aan. De schrijfster legt de linken wel, over de hoofdstukken heen, zodat het enigszins mogelijk is om je in de tijd te oriënteren, maar het blijft zoeken naar het juiste tijdsverloop.

De schrijfstijl is er eentje die vertrouwen opwekt, alsof je luistert naar iemand die volledig open en eerlijk haar verhaal vertelt zoals het iedereen zou kunnen overkomen. Het gevoel dat jij zelf je verhaal ook met haar zou kunnen delen zonder veroordeeld te worden, is zeker aanwezig. Dat is absoluut één van de sterkste punten van Evaristo. De aimabele, reflecterende kant van een vrouw die in haar leven vaak op zoek is geweest naar de goede weg en dat nu wil delen met de wereld als een inspiratiebron voor andere mensen. Zo kom je ook weer bij de titel terecht, Geef nooit op, en wat die betekent. Dat je gerust mag zoeken naar jouw eigen pad, maar dat je wel moet proberen om een doel voor ogen te blijven houden en dat doel moet proberen te bereiken.

De humor is zeker aanwezig in Geef nooit op, iets wat ook in de vertaling van Inge Pieters uiterst goed uit de verf komt. Met name in de latere hoofdstukken maken de goedgekozen zelfspot en kleine steken onder water het geheel erg smakelijk, zonder afbreuk te doen aan de inhoud. Evaristo weet de lezer te boeien met haar ‘autobiografische meditatie over haar leven’. Ze verweeft veel thema’s, zoals racisme, feminisme, schrijven en liefde, met haar eigen verhaal. Het zorgt voor een vogelvlucht door de tweede helft van de twintigste eeuw, gezien door de ogen van een talentvolle vrouw van gemengde afkomst en geschreven in een prachtige stijl.