Een originele kerstavond in het Land van Verlies

Iedereen kent het wel en we hebben er allemaal wel eentje (gehad). De knuffel der knuffels. Verwassen en onherkenbaar, tot op de draad versleten, maar met elke tint lichter steeds geliefder. Jack en zijn knuffelvarken UV, Ut Varken, zijn onafscheidelijk. De relatieproblemen van Jack’s ouders, de daaropvolgende verhuizing, de nieuwe samengestelde gezinnen die gevormd worden, alles kan Jack delen met UV. Tot op een dag Jack’s stiefzus Sanne UV door het autoraam gooit op de snelweg en Jack alleen achterblijft, met een gigantisch gat in zijn hart.

Daar begint het echte, avontuurlijke verhaal pas, want het is kerstavond en dat is hét moment van het jaar dat wonderen mogelijk zijn. Jack leert dat alle dingen die verloren zijn in het Land van Verlies terechtkomen en dat hij UV daar kan vinden. Met behulp van het Kerstvarken, de vervanger van UV, gaat hij op zoek naar zijn geliefde knuffeldier.

J.K. Rowling heeft voor een personaal perspectief gekozen. Een toegankelijke vorm om dit verhaal te vertellen, waarbij herkenbaarheid centraal staat. Je volgt Jack doorheen de gebeurtenissen die aanleiding geven tot het verlies van UV, de emoties die daarmee gepaard gaan en het avontuur dat hem weer moet verenigen met zijn knuffeldier. Door het verhaal actief te houden en de lezer evenveel informatie te geven als Jack heeft, wordt het nergens neerbuigend en past het perfect bij de doelgroep. Wat niet wegneemt dat volwassen lezers absoluut zullen kunnen genieten van Het kerstvarken, maar ze moeten wel opletten geen vervolgdeel in de 'Harry Potter'-serie te verwachten. Jack is een jong hoofdpersonage en de doelgroep van Het kerstvarken ligt tussen de zeven en de twaalf jaar, waarbij er qua belevingswereld en taalgebruik naar het jongere deel van deze groep wordt geneigd.

Het kerstvarken bevat emoties in alle vormen en dat houdt de kinderen geboeid. Jack is in het begin van het boek een blij kind, maar hij wordt steeds droeviger en angstiger, met als toppunt het verlies van UV. Wat daarna volgt is een rivier van avonturen die in hoog tempo stroomt, en waarin gaandeweg steeds meer lucht en ruimte komt voor humor. De vrij lange aanloop die Rowling nodig heeft om de plot volledig te ontvouwen, geeft Het kerstvarken genoeg body mee om het méér te maken dan zomaar een verzameling belevenissen van een jongen en zijn twee knuffelvarkens. Het zorgt er ook voor dat de hoge voorspelbaarheid van het geheel wat gecompenseerd wordt. Dat de vaart af en toe stokt in het verhaal is goed te merken en dat komt voornamelijk doordat er ineens een groep personages wordt geïntroduceerd. Er moet gewoonweg gas teruggenomen worden om het enigszins overzichtelijk te houden.

De bijdrage van illustrator Jim Field gaat niet onopgemerkt. Zijn illustraties zijn gedetailleerd, sfeervol en het is jammer dat er niet meer van te vinden zijn doorheen het hele verhaal. Nu luiden ze voornamelijk de nieuwe hoofdstukken in met een spread die aangeeft wat je als lezer kan verwachten, maar dat smaakt naar meer en dat meer is ronduit schaars. Op deze manier blijft het wel een verrukking een tekening aan te treffen bij het omslaan van de bladzijde en als bijkomend voordeel leidt het niet af van de tekst. Field zorgt in ieder geval voor een hoog snoezigheidsgehalte, iets waar bij de stijl van Rowling eveneens de nadruk op ligt. Vertedering alom dus, iets wat vertaler Wiebe Buddingh goed heeft weten te behouden.

Door het gebruik van kerst, creëert Rowling in Het kerstvarken een verhaal dat perfect is voor de donkere wintermaanden. Daarbij zorgt ze dat het concept van een magische kerstavond heel realistisch aanvoelt en hetzelfde geldt deels voor de wereld in het Land van Verlies. Je kan je prima een voorstelling maken van de losse onderdelen en alle personages, maar het overzicht blijft vaag mede doordat je moeilijk een correct gevoel van tijd en ruimte krijgt. Dit, samen met de missende diepgang bij de meeste personages, zorgt ervoor dat Het kerstvarken net geen voltreffer is. Maar het is wel een fijn kinderboek dat de verbeelding op een leuke manier prikkelt en origineel aanvoelt.