Wat gaat er in ons hoofd om?

‘Het brein is het meest prachtige, complexe en raadselachtige orgaan dat we kennen.’ Dit schrijft May-Britt Moser in haar voorwoord. Het is ook fascinerend als je bedenkt wat we allemaal met onze hersenen doen. Hoe is het mogelijk dat er zoveel functies in ons hoofd passen? En nog belangrijker, wat als er iets misgaat bij een van deze taken? Waar moeten we de oplossing dan zoeken? Kaja Nordengen probeert ons in Je onvervangbare hersenen in vogelvlucht mee te nemen door dit onvervangbare orgaan.  

Kaja Nordengen (1987) is gefascineerd door de hersenen, en dit is al sinds ze klein was zo. Tijdens het opgroeien bleek ze een razendsnelle scholier, plus een zeer talentvolle onderzoeker. Ze zegt zelf: ‘Ik heb voor mijn onderzoek met liefde mijn zomervakanties opgeofferd.’ Ze studeerde Neurologie en inmiddels is ze gepromoveerd en werkzaam aan de universiteit van Akershus. Je onvervangbare hersenen is haar eerste boek en het is in Noorwegen al een grote bestseller.  

Nordengen is een erg gedreven persoon, die ook nog eens uiterst intelligent is. Je onvervangbare hersenen is, mede daardoor, een boek met een grote wetenschappelijke inslag. Er wordt geprobeerd een antwoord te formuleren op een paar belangrijke vragen, zoals bijvoorbeeld ‘Wat is perceptie?’, ‘Hoe werkt ons geheugen’, ‘Hebben we een ingebouwde GPS in onze hersenen?’, en nog veel meer.  

Die antwoorden zullen vast voor de auteur al in ‘kindertaal’ geschreven zijn, maar dat is niet hoe iedereen het zal ervaren. Er wordt gebruik gemaakt van de vakterminologie en die omvat woorden die bij de gemiddelde persoon niet in het dagelijkse vocabulaire te vinden zijn. Er zijn pagina’s waar je je als lezer doorheen worstelt, net alsof je vast dreigt te komen zitten in drijfzand. Je komt geen stap vooruit. Dat moet je dan even loslaten en niet te wild gaan spartelen, want je raakt echt wel aan de kant. De strekking van het verhaal en het punt dat Nordengen duidelijk probeert te maken, komt altijd bovendrijven. En het vormt dan een soort reddingsboei. Is het dan een boek voor ‘vaklui’? Daar is het dan weer niet vernieuwend en wetenschappelijk genoeg voor. Het is echt bedoeld voor de niet-Neurologie studerende mensen onder ons, die een voorliefde hebben om wél te snappen hoe het er aan toe gaat in onze hersenen.  

Vooral het deel over perceptie is heel interessant. ‘Kijk eens om je heen. Denk je dat je de wereld waarneemt zoals die is?’ Dat is de eerste zin van het hoofdstuk en die zet je meteen aan het denken. Want wat blijkt? We hebben allemaal onze eigen versie van de werkelijkheid! De voorbeelden aan de hand van foto’s zorgen ervoor dat dit hoofdstuk ook licht verteerbaar is. Of toch lichter verteerbaar dan de meer op anatomie en fysiologie gerichte hoofdstukken.   

Het valt wel op dat er nog veel te leren is over de hersenen. Er is zoveel wat we nog niet begrijpen en elke dag wordt er weer iets nieuw ontdekt. Voortschrijdend inzicht in alle processen die zich in de hersenen afspelen zal er hopelijk voor zorgen dat er in de toekomst betere medicatie beschikbaar wordt voor bepaalde hersenaandoeningen. Toch weten we ook al heel veel wél en je zal moeten toegeven na het lezen van dit boek: onze hersenen zijn ‘pretty awesome’. Je onvervangbare hersenen is een leerzaam boek voor iedereen met een bijzondere interesse in dit bijzondere orgaan.