Verscheidenheid, zowel bij de juffen als bij de kinderen

De basisschool, we hebben het allemaal meegemaakt, maar we kijken er misschien allemaal anders op terug. En hoe herinneren we ons de juffen en meesters die voor de klas stonden? Sommigen van ons maken op een bepaald moment ook mee dat de eigen kinderen naar de basisschool gaan en dat geeft dan weer een heel ander perspectief. De vraag die hierbij steeds onbeantwoord blijft is hoe die juffen en meesters dan eigenlijk naar ons kijken, naar de leerlingen én naar de ouders.

Journaliste Dorine Hermans (1959) probeert in Juf, er is een kind kwijt deels een antwoord te geven op die vraag. Door middel van verhalen waarin de juffen zelf aan het woord komen, geeft ze ons een inkijk in de wereld van de basisschool, vanuit ogen die zich vooraan in de klas bevinden. Alle verhalen zijn eerder gepubliceerd in het maandblad Kek Mama onder de rubriek De Juf. Hermans studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Leiden. Ze wordt vooral gezien als een specialist omtrent het koningshuis en publiceerde eerder al enkele boeken rond dat thema.

Wat vooral opvalt tijdens het lezen van Juf, er is een kind kwijt, is de grote druk waar leerkrachten in het basisonderwijs de dag van vandaag mee te maken hebben. De verantwoordelijkheid is altijd erg groot geweest. Kinderen zitten in een belangrijke fase van hun ontwikkeling en er wordt verwacht dat je daar toch een bepaalde sturing aan geeft. Wat is er dan veranderd ten opzichte van twintig jaar geleden? Dat is misschien moeilijk uit te leggen in twee zinnen, maar Dorine Hermans schrijft in de inleiding toch al iets heel treffends: 

'Vroeger was de vraag: "Luistert mijn kind wel naar de juf?" Nu is het: "Luistert de juf wel naar mijn kind?"'

Ook de verandering in de samenleving door de jaren heen en in het bijzonder het gezinsleven, heeft zijn weerslag op de juffen en meesters. Waar vroeger papa de kostwinner was en mama de kinderen opwachtte wanneer ze uit school kwamen, geldt nu toch meer en meer de regel dat zowel mama als papa werken en de drukte van hun eigen leven soms voorrang krijgt op de aandacht die hun kinderen nodig hebben. Kinderen van gescheiden ouders hebben vaak wat extra begeleiding nodig en de persoon die daarvoor moet instaan is… jawel, de juf!

De tientallen verhalen van de juffen in Juf, er is een kind kwijt zijn erg divers. Soms weerspiegelen ze bovenstaande druk en frustraties met ouders, maar vaak genoeg gaan ze over de kinderen zelf. Daarbij straalt de liefde voor het vak en de mate waarin juffen ontroerd kunnen worden door kinderen van de pagina’s af. Grappige gebeurtenissen in de klas, leermomenten van de kinderen waarbij ze eigen gedrag aan de kaak stellen, droefheid door een overlijden van een dierbare, bijna alles komt aan bod. Het mooie is dat sommige juffen ook een persoonlijk verhaal vertellen. Hoe een bepaalde situatie hen deed voelen en wat het met hen deed, of hoe ze hebben geleerd van een fout. Wat je daar als lezer vooral uithaalt, is dat juffen ook maar mensen zijn. Dat vergeten we met zijn allen nog wel eens.

Juf, er is een kind kwijt is geschreven in luchtige taal die perfect past bij het gevoel dat de verhalen uitstralen. Elk verhaal is een ruime twee bladzijden en het gaat niet zozeer om de woorden die er staan, maar eerder om de boodschap van elk relaas en die komt uitstekend over. Zonder belerend te zijn of te zwaar op de hand, stelt Hermans verschillende elementen van ons basisschoolonderwijs aan de kaak door de juffen zelf aan het woord te laten. Het belangrijkste is nu, dat we ook gaan luisteren naar wat de juffen te vertellen hebben, want dat kan in de toekomst alleen maar het belang van onze kinderen ten goede komen.