Pleidooi voor de bruikbare eigenschappen van planten

Planten. We zien ze allemaal dagelijks, maar appreciëren we ze ook genoeg? Zien we hun volle potentieel? Misschien niet, maar daar komt verandering in na het lezen van dit boek. Plantenrevolutie brengt een revolutie teweeg in het brein van de lezer. Je zal nooit meer met dezelfde ogen naar een plant kijken.  

Stefano Mancuso is hoogleraar aan de Universiteit van Florence. Hij leidt het Laboratorio Internazionale di Neurobiologia Vegetale (LINV) en hij is mede-oprichter van de International Society for Plant Signaling and Behavior. Zijn talrijke wetenschappelijke publicaties, over onder andere plantengedrag en –intelligentie, zijn verschenen in internationaal gerenommeerde tijdschriften. Het Italiaanse dagblad, La Repubblica, plaatst hem in de lijst met dé twintig personen die ons leven zullen veranderen.  

“Ik heb de indruk dat de meeste mensen niet beseffen dat planten voor ons van levensbelang zijn.”  

Een betoog voor ‘De Plant’. Zo kan je dit boek zien. Toch is het veel meer. Mancuso belicht enkele bijzondere en unieke eigenschappen die (sommige) planten bezitten. Hoe kunnen die eigenschappen omgezet én ingezet worden om voor de mensheid van nut te zijn? Dat is de basis van dit boek.  

“Planten zijn namelijk een toonbeeld van moderniteit, en in dit boek wil ik duidelijk maken hoe dat zit. Van materialen tot energie-onafhankelijkheid, van weerstandsvermogens tot aanpassingsstrategieën: voor de meeste problemen waar de mensheid mee worstelt, hebben planten al lang geleden de beste oplossingen gevonden. Je moet alleen maar weten hoe en waar je moet kijken.”  

In een heldere taal neemt Mancuso ons mee op zijn reis door het plantenrijk. Hij gaat maar kort in op de grote diversiteit van planten en op hun enorme aantallen. De focus ligt op die eigenschappen van de planten die we als mensheid kunnen gebruiken. Hij richt het woord letterlijk tot de lezer, als in een monoloog. Toch voelt het niet belerend aan, eerder als een avontuurlijk verslag. Het is een uitdaging om de theorie uit de biologie om te zetten, in een taal die ook niet-wetenschappers aanspreekt. Mancuso slaagt erin om het geheel makkelijk verteerbaar te houden, zonder te veel in herhaling te vallen en zonder neerbuigend over te komen. Af en toe doorspekt hij het verhaal met zelfspot en dat voelt als een verlichting aan.  

“Ik sprak in die periode continu over de mogelijkheid om plantoïden te bouwen, met iedereen die zo onvoorzichtig was om even een praatje met me te maken (ik heb vaak moeten constateren dat ik de neiging heb monomaan te zijn als iets me interesseert; wie mij kent, zal dit beamen).”  

Plantenrevolutie is een ontdekkingsreis. Allerlei onderzoeksgebieden komen aan bod en zo laat de auteur de lezers kennismaken met projecten waar je het bestaan misschien niet eens van kan dromen. Planten die geteeld worden om in de ruimte mee te kunnen nemen, de Jellyfish Barge die planten laat groeien in een drijvende kas die zout water kan omzetten in zoet water, en zoveel meer. Er gaat een wereld open die gebaseerd is op planten, maar waarvan je het bestaan in eerste instantie misschien niet aan planten koppelt. Ook de architectuur van bepaalde gebouwen ontleent zijn inspiratie aan planten. In 1851 al werd het Crystal Palace gebouwd in Hyde Park, ter ere van de Wereldtentoonstelling, naar het voorbeeld van de structuur van de Victoria amazonica, de reuzenwaterlelie.  

In verschillende delen van het boek ligt de nadruk op het verschil tussen plant en dier. Daarbij komen de dieren niet altijd als de sterkste partij uit de vergelijking. Als lezer moet je even wennen aan dit idee, maar Mancuso komt met overtuigende argumenten waarom planten inderdaad weerbaarder zijn dan dieren. Hij zegt dat het geen toeval is dat het internet, hét symbool van ‘modern’, is opgezet als een wortelstelsel.  

Plantenrevolutie is hét voorbeeld van een boek dat geschreven wordt door een gepassioneerd persoon. Op elke bladzijde spat de liefde voor het plantenrijk er vanaf en de manier waarop het geheel gepresenteerd wordt aan de lezer, zorgt ervoor dat die liefde ook overslaat. Een gedoseerd pleidooi voor de natuur, voor vernieuwing, voor de noodzaak aan onderzoek om onze planeet zo goed mogelijk te benutten en te leren kennen. Een boek waar je interessante weetjes uit opdoet die je ook in een conversatie kan gebruiken. Een boek dat eigenlijk iedereen die geïnteresseerd is in ecologie of biologie zou moeten lezen.