Leesvoer voor volhouders
Dat de moord op de Zweedse premier Olof Palme bij sommige mensen een onbeschrijflijk gevoel van recherchedrang oproept, bewijst Jan Stocklassa door het schrijven van dit boek. Dat je als lezer een onbeschrijflijke drang om tot het einde te geraken moet hebben, bewijst iedereen die Stieg Larssons erfenis leest.
Jan Stocklassa (1965) is een Zweedse onderzoeksjournalist en documentairemaker. Voorheen was hij een diplomaat en zakenman. Van 1997 tot 2003 werkte hij als commercieel adviseur op de ambassade in Tsjechië. Hij ontving de Grote Journalistiekprijs voor zijn schrijven over de controversiële verkoop van gevechtsvliegtuigen door Zweden aan het Midden-Oosten.
Een boek als Stieg Larssons erfenis kan je samenvatten in één zin: De zoektocht naar de moordenaar van Olof Palme. Doe je het boek dan niet tekort? Ja, natuurlijk wel! Het alternatief is dat je er alineas lang over schrijft om dan tot de conclusie te komen dat alle theoriën en onderzoekslijnen niet vallen samen te vatten. Stocklassa wou eigenlijk een ander boek schrijven, over plaatsen delict en hoe deze plaatsen een rol spelen in het misdrijf. In zijn research stuitte hij op personen die met de moord op Olof Palme in verband konden worden gebracht en daar werd zijn interesse gewekt.
Stieg Larsson is bij het grote publiek bekend om zijn enorm succesvolle Millennium-trilogie. Wat veel mensen niet weten is dat Larsson een groot deel van zijn tijd spendeerde aan een soort privé-onderzoek naar het extreem-rechtse deel van het politieke landschap in Zweden. Het eerste deel van dit boek beschrijft de zoektocht van Stieg Larsson naar de moordenaar van Olof Palme. Na zijn dood, in 2004, wordt al zijn materiaal verzameld in een opslagplaats. Wanneer Stocklassa in 2013, bijna tien jaar na de dood van Larsson, dit materiaal ontdekt, besluit hij deze zoektocht verder te zetten en in navolging van Stieg Larsson gebeurt ook dit niet altijd op een orthodoxe wijze.
“Een jaar is niets als je research verricht of een echtscheiding doormaakt, en ik deed allebei. Ik vroeg me wel eens af of het alle tijd waard was die ik besteedde aan het graven naar nieuwe draden nu ik niet eens meer bezig was aan een boek. Het antwoord was altijd nee, maar toch ging ik door. Ik zocht een toevlucht in het raadsel Stieg en de moord op Olof Palme toen ik me mislukt voelde in mijn eigen leven en de werkelijkheid van een gestrand huwelijk me te veel was.”
Tijdens het lezen van Stieg Larssons erfenis vraag je je als lezer af wat iemand drijft om een werk als dit neer te pennen. Deze vraag geldt eigenlijk voor Jan Stocklassa én voor Stieg Larsson. Beide heren werken aan dit project alsof ze bezeten zijn, alsof zij persoonlijk ervoor kunnen zorgen dat de moordenaar van Olof Palme gepakt zal worden. Het is met name bijzonder dat Jan Stocklassa op een bepaald moment ziet wat Stieg Larsson heeft gedaan. Hoeveel uren van zijn leven hij heeft gestopt in het verzamelen van informatie omtrent extreem-rechts in Zweden en hoe die groeperingen verband houden met de moord. Op dat moment vraagt Stocklassa zich af of Stieg Larsson zich niet beter had kunnen settelen en een gezin starten. ‘Maar dan zou hij niet Stieg Larsson zijn geweest.’ Met andere woorden, het valt niet uit te leggen wáárom iemand zo veel energie stopt in een project als dit. Het geeft alleen aan dat de zaak zo verslavend interessant is en dat er daardoor een soort binding ontstaat die je niet loslaat voor je tot een conclusie bent gekomen.
“Het is ironisch dat juist Zweden is getroffen door een onopgeloste moord op een premier. Het land waar alles kan worden uitgezocht en alles te verklaren is, heeft een open wond waar geen waarheid overeind lijkt te blijven als je haar onderzoekt. Maar dat zal veranderen.”
Voor het lezen van Stieg Larssons erfenis moet je even tijd uitrekken. Lees het alsof het een levenswerk is, want dat is het ook, en koester het. Dit soort boeken kom je niet vaak tegen. Door de uitgebreidheid van de research is het boek erg volledig, maar ook ingewikkeld. Er worden erg veel personen genoemd in het boek en die blijken allemaal op een of andere manier met elkaar verbonden. Je moet de aandacht er voldoende weten bij te houden om alles goed te begrijpen. Je kan niet ‘even snel’ een paar pagina’s lezen. Een dagdeel uittrekken om verder te gaan waar je was gebleven is absoluut noodzakelijk en zelfs dan moet je weer even wennen aan de taaiheid van het materiaal dat verwerkt wordt. Toch past alles zo mooi in elkaar en gaat Stocklassa naadloos over van het ene punt in het onderzoek naar het andere dat je je erg thuis gaat voelen in de hele geschiedenis. De namenlijst achteraan in het boek komt van pas als je even niet meer weet wie ook alweer waar in het plaatje past, maar al het overige is helder en duidelijk beschreven. Het eerste deel van het boek gaat over het deel van het onderzoek dat Stieg Larsson al had verricht en daar heeft Stocklassa de gaten wel opgevuld door zijn eigen verbeelding te laten spreken. In hoeverre dit deel dan puur als non-fictie kan worden gezien is een punt van aandacht.
Het is maar de vraag of het doel van dit boek, de moordenaar van Olof Palme ontmaskeren, werkelijk waarheid wordt, maar dat zullen we in de toekomst horen. Laten we hopen dat gerechtigheid zal geschieden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Evy De Brabander
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
