De leugen die men leeft
Amper een jaar na De prijs van de zee (2008) verschijnt nu de derde roman van Erich Zielinski. Zijn debuut De Engelenbron (2004) werd bekroond met de Cola Debrotprijs, de belangrijkste Antilliaanse culturele onderscheiding. Zielinski, zoon van een Duitse vader en een Curaçaose moeder, geboren te Bonaire en getogen in de Otrobanda op Curaçao, blijkt met iedere roman weer de erflater van literaire voorgangers als Boeli van Leeuwen en Tip Marugg. Ook zijn nieuwe roman Scott Zuyderling past in die traditie.
Erich Zielinski, advocaat in ruste, gebruikt in Scott Zuyderling zijn ervaring in deze beroepstak met verve. Scott Zuyderling, de hoofdpersoon in de gelijknamige roman, zoekt vanwege zijn gevorderde leeftijd een opvolger voor zijn praktijk. Daarvoor verlaat hij het Caribische eiland Curaçao en gaat hij terug naar Nederland. Deze logische gang van zaken brengt een proces op gang waar zelfs een rechtlijnige denker als Zuyderling nooit op had kunnen rekenen.
De man die solliciteert, ene Albert Burghardt, lijkt zijn ideale troonopvolger. Hij heeft ervaring en is ondernemend, kan leiding geven aan het personeel en boezemt vertrouwen in. Op papier de evenknie van Zuyderling, althans zo ziet Scottie het… Toch pakt het sollicitatiegesprek heel anders uit dan verwacht. Niet alleen komt de man te laat, hij komt ook nog eens met een verbijsterend excuus: ‘Ik moest wachten op René.’ Het blijkt zijn levenspartner te zijn, met wie hij een week eerder trouwde. Diezelfde René is de homofiele zoon van Scott Zuyderling die hij al in geen dertig jaar heeft gezien.
Uit de reactie van Zuyderling blijkt ongeloof en sarcasme. ‘U denkt dat mijn cliënten vereerd zullen zijn met mijn homofiele zoon en diens echtgenoot? U denkt dat wij op Curaçao op een gehuwd homo-echtpaar zitten te wachten?’ Scott Zuyderling voelt zich voor schut gezet. Zijn zoon staat voor alles waarvan hij walgt. Hij ziet in hem de aanleiding van zijn stukgelopen huwelijk en daarmee als de reden van zijn eenzaamheid. René staat voor het gederailleerde leven van Nederlanders: een verziekte leefwijze waarin alles maar kon.
Het is meteen duidelijk wat Zielinski wil laten zien: hoe een bekrompen levensvisie bepalend kan zijn voor meerdere mensenlevens. Zelden is ook homoseksualiteit en de wijze hoe men daarover denkt op Curaçao, zo nietsontziend beschreven. Toch gaat deze roman verder dan homofobie. Scott Zuyderling toont aan dat deze kortzichtigheid vaak inherent is aan rechtlijnig denken. Niet alleen heeft Zuyderling zijn zoon verstoten, ook zijn beste vriend Armand Voster heeft hij verloren. Ook die paste niet in het kader waarnaar de advocaat leefde. Domweg omdat zijn oudste vriend een relatie met de vrouw van zijn zoon aanging werd hij afgewezen.
‘De leugen die men leeft, grieft meer dan de leugen die men spreekt,’ schrijft Zielinski en deze regel kun je als een motto van deze roman zien. Pijnlijk duidelijk schetst hij hoe Scott Zuyderling zichzelf ziet: ‘Een mooie neger: de neus meer Abessijns dan Bantoe en de lippen niet te dik besneden; zilverdraad in het wollige kroeshaar.’ De schrijver zelf ziet hem anders: een stilleven met een neger, waarin de open haard en de kater ontbraken. Zo rustiek was het leven van Zuyderling leven niet altijd geweest. Zijn jeugd was hard. Na de dood van zijn vader hertrouwde zijn moeder met een blanke marineman. De veel jongere negerin uit St.-Kitts is zijn slavinnetje. Scottie zelf leert discipline kennen en hoe het is om uitgekafferd te worden. Door het kind te laten sidderen van angst kweekt zijn stiefvader de rechtlijnige denker van later. ‘Je mag jouw vrouw best afsnauwen als zij een grote bek heeft of niet gehoorzaam is.’ En met iedere anekdote over het leven van Zuyderling wordt duidelijker waarom hij is zoals hij is. En ook hoezeer hij daarvan zelf het slachtoffer werd.
Albert Burghardt komt met meer dan met zijn partner René. Hij overhandigt Zuyderling ook een overlijdensadvertentie. Het betreft Ronald Voster: Ronnie voor wie hij ooit zorgde alsof het zijn eigen zoon was. Het is de zoveelste wending in deze prachtige roman die zowel het hoofdpersonage als de lezer verrast. Want die roept vragen op. Waarom hield Scottie zoveel van deze Ronnie? Verving hij zijn verloren zoon of was er meer aan de hand? Net zo goed als de vraag waarom hij nooit hertrouwde. Naarmate we het karakter en het leven van Scott Zuyderling leren kennen, neemt het aantal vragen toe. Zielinksi speelt daarbij met de lezer die slechts stapsgewijs achter die informatie komt. Uiteindelijk leren we de waarheid kennen en weten we dat achter de façade van starheid van Zuyderling een door het leven geteisterd mens huist. Iemand die dacht door keihard te werken grenzen te kunnen doorbreken die ras en afkomst oplegden. Dat bij een mensenleven meer dan een carrière komt kijken, leert hij pas als die al lang voorbij is…
Met zijn derde roman heeft Erich Zielinski zijn oeuvre wederom verrijkt. Na De Engelenbron, een roman geschreven in de traditie van de Zuid-Amerikaanse literatuur, en De prijs van de zee, een roman noir, schreef hij met Scott Zuyderling een roman waarin de rijke taal van zijn eerste en de suspense van zijn tweede roman samenkomen. De Otrobanda van Curaçao, Playa Frans op Bonaire of de binnenstad van Amsterdam hebben geen geheimen voor Erich Zielinski. Hij ontsluit deze werelden en toont ons hun schoonheid. Ook als die anders is dan we van tevoren verwachten. Ze vormen het decor voor zijn ontroerende vertellingen. Prachtige verhalen die niet vaak genoeg verteld kunnen worden. Gewoon omdat ze over ons gaan.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Ezra de Haan
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
