Maïs en boon
Dankzij de publicatie van Slaaf en meester is een belangrijk boek over de ‘grote slavenopstand’ op Curaçao van 1795 eindelijk toegankelijk voor de Nederlandse lezer. Het boek verscheen in het Papiaments in 1988 als Katibu di shon. In 2007 verscheen de novelle in Duitse vertaling onder de titel Sklave und Herr.
Dit ogenschijnlijk kleine boek laat na lezing een verpletterende indruk achter. De novelle is gebaseerd op de destijds bloedig neergeslagen slavenopstand. Carel de Haseth beschrijft de gebeurtenissen door de ogen van Louis Mercier, de slaaf, en Willem (Wilmoe) van Uytrecht, de planter. Samen zijn ze opgegroeid, maar slaaf en meester bleven ze. Zwart en wit. Anita, een slavin, wekt bij beiden hartstocht op. ‘Wilmoe’ maakt dankbaar gebruik van zijn ‘rechten’ als meester. Louis kan als slaaf slechts toekijken. Het is het begin van een woede die later grote gevolgen heeft. Hij wil Wilmoe laten beseffen dat deze slaaf minstens zijn gelijke is. Deze ziet alles heel anders. Hij maakt een vergelijking met maïs en bonen. Bonen verrijken de grond, zodat de maïs beter groeit. Op hun beurt ranken de bonen dan om de maïsstengel. Ze hebben elkaar nodig om te kunnen bestaan.
Door in de novelle dezelfde gebeurtenissen zowel vanuit het perspectief van de slaaf als van de meester te beschrijven worden de verschillende werelden van beide personages in zes hoofdstukken nietsverhullend weergegeven. Het denken van slaaf en meester stevent op een niet te voorkomen confrontatie af. En terwijl we lezen over de opstand, de ongelijke strijd tussen de machthebbers en de slaven, de wreedheden aan beide kanten, het gevangen nemen van de leiders en het uiteindelijke gruwelijke eind van Louis en zijn kompanen, gaat de titel steeds meer voor zich spreken. Slaaf en meester. Want wie is uiteindelijk de meester en wie de slaaf? Louis verkiest immers de zelfverkozen dood boven de slavernij. Bij zijn meester Wilmoe knaagt het geweten en heerst ook tot lang na de opstand nog de angst voor een volgende opstand. Anita is echter beiden meester. Ze hield van beide jongemannen en bleef dat doen, ook nadat beiden haar, in een poging elkaar te treffen, verkracht hadden. Anita wilde Wilmoe tonen dat ware liefde de grenzen niet kent die slavernij tussen mensen trok.
Juist die combinatie van een broeierige driehoeksverhouding en de gruwelijke details van de slavenopstand en de terechtstellingen, die overigens alle op historische feiten berusten, maken Slaaf en meester tot een novelle die regelmatig aan het werk van Shakespeare doet denken. Alles wat iedereen overkomt is het logisch gevolg van het denken en doen van de personages. Op voorbeeldige wijze voorziet Carel de Haseth de lezer in de proloog en het nawoord van alle noodzakelijke feitelijke informatie. Juist de wetenschap dat hetgeen de slaven in de novelle overkomt op ware feiten berust, doet de haren te berge rijzen. Slaaf en meester is daarmee literair en historisch van grote betekenis.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Ezra de Haan
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
