Met liefde geschreven

Om ‘Liverpool’ van James Worthy te waarderen hoef je geen voetbalfan of aanstaand bezoeker van de Engelse stad te zijn. Het leren dragen van het gemis van zijn vader heeft Worthy centraal gezet in zijn boek. Herinneren, zoeken, vasthouden en loslaten: een persoonlijk en tegelijk universeel menselijk verhaal over rouw, en over het leven zelf dus.

Liverpool heeft vele gezichten. De nuchtere havenstad was eens de formele thuishaven van de Titanic en voor menig landverhuizer de laatste halte op weg naar Amerika. Voor anderen is de stad aan de Mersey voor altijd verbonden aan The Beatles. Voetbalfans denken eerst aan de FC, waar Van Dijk en Gakpo nu spelen. Voor James Worthy is het de stad van zijn vader, James ‘Chugga’ Pugh.

Het is een jaar na diens overlijden dat Worthy - pseudoniem van de geboren Amsterdammer James Patrick Pugh - op John Lennon Airport landt en zijn verhaal begint. Bij zich in zijn binnenzak draagt hij (een deel van) de as van zijn vader. “Ik ben hier om een gedeelte van mijn vader uit te strooien. Hij verliet Liverpool op jonge leeftijd. Hij liet alles achter om een ander alles te vinden. De reden van mijn bezoek is dat ik op zoek wil naar het alles dat mijn vader hier ooit heeft achtergelaten.”

Bezinning, herinnering en laatste eer. Deze opzet van ‘Liverpool’ doet denken aan ‘As in tas’ van Jelle Brandt Corstius. Met de as van zijn vader in zijn fietstas koerste hij solo naar de Middellandse Zee, om hem daar uit te strooien. Maar waar Brandt Corstius in deze bezinnende reis de eenzaamheid opzocht, dompelt Parool-journalist Worthy zich juist onder in de levendigheid van zijn vaders stad.

Want “Liverpool is the pool of life” citeert hij Carl Gustav Jung als motto van het boek. In het kielzog van zijn neef ontdekt Worthy zijn vaders oude thuis in Bootle en de andere wijken waar hij als tiener rondhing en kattenkwaad uithaalde. In warme ontmoetingen met drie oude vrienden van Chugga leert hij de jonge versie van zijn vader stukje bij beetje beter kennen.

‘Liverpool’ krijgt hierdoor ondanks de zware kost van zijn ziekbed, overlijden en hartstochtelijk missen ook een lichte, luchtige toon. Emotionele, persoonlijke gedachten wisselt Worthy soepel af met verhalen die je doen glimlachen. Of liever gezegd: hardop schateren. De opmerking over de ‘assist’ van de uitgestrooide Chugga aan Trent Alexander is droog, supergeestig én briljant. Met genegenheid en humor richt Worthy zo een klein, liefdevol monumentje voor zijn vader op.

In dat eerbetoon maakt hij naast de verhalen van diens oude vrienden plaats voor zijn eigen herinneringen. Want Worthy mist hem, elke dag, in alles en intens. “Mijn vader was de man die er altijd was, totdat hij er niet meer was.” Met liefde en bewondering blikt hij terug op de laatste maanden samen waarin ze dichter naar elkaar toegroeiden. En elkaar tegelijkertijd loslieten. Worthy zoekt zijn vader en vindt hem in gedeelde belevenissen. Zoals hoe hij slapend bovenop de vouwwagen de familie ‘beschermde’ op een Franse parkeerplaats. En hij vindt hem in hun gedeelde passie: de FC.

De liefde voor ‘The Reds’ is een rode draad in het boek. Die passie klinkt letterlijk in de verhalen over spelers, gewonnen en verloren wedstrijden, de bezoeken aan Anfield en het kameraadschap onder de supporters. Geraffineerder zijn de titels van de elf delen van het boek. Die zijn vernoemd naar de basisspelers van het ‘Miracle of Istanbul’. Een bonus voor wie deze verdekte verwijzing herkent, maar geen must voor het bevatten.

Deze elementen leverden ‘Liverpool’ vorig jaar de Nico Scheepmaker Beker op, de vakprijs voor het beste sportboek van het jaar. Juist deze wisselbeker is voor díe sportverhalen die verder reiken dan de prestaties op de grasmat, het asfalt of het ijs. De jury oordeelde dat Worthy in de geest van Scheepmaker sportbeleving in een bredere, maatschappelijke context zette: “Niemand kan zo mooi rouwen als Worthy.”

Sportboek van het jaar of niet, ‘Liverpool’ puur als ‘sportboek’ classificeren doet het verhaal van Worthy tekort. De ondertitel ‘Over een stad, een club & een vader’ is wat dat betreft een duidelijke wenk. De stad van zijn vader werd voor Worthy een stad van troost. ‘Er zit liefde in en dat proef je’ is hier een gevleugelde uitspraak wanneer een maaltijd goed op smaak is. Hetzelfde kan gezegd worden over ‘Liverpool’: met liefde geschreven en dat voel je.