Sprankelende mozaïek van meeslepende omweg

Een goede roadnovel telt geen hectometerpaaltjes maar verhaalt over een reis van de geest en het hart. Boeken als ‘On the Road’, ‘De grootsheid van het al’ of het wat duistere ‘Into the Wild’, je kunt me er voor wakker maken. ‘The Lincoln Highway’ van Amor Towles is een smakelijke en waardige aanvulling op dit lijstje. Zijn nieuwste boek is geen logboek van een dertien-in-dozijn roadtrip. Towles vertelt sprankelend en meeslepend over een onvoorspelbare omweg zoals het leven zelf.

Het verhaal van ‘The Lincoln Highway’ draait om vier jongens: Emmett, Duchess en Woolly en Billy. De eerste drie kennen elkaar uit een werkkamp voor veroordeelde minderjarigen. Zij staan op de drempel van volwassenheid. Billy is het achtjarige broertje van Emmett, die hem na het overlijden van hun vader onder zijn hoede neemt. De vier delen het lot dat ze er alleen, zonder ouders voorstaan.

De jongens jagen ieder hun eigen, tweede start in het leven na. Voor Emmett en Billy ligt dat nieuwe begin in San Francisco. De stad in Californië ligt aan het eind van de Lincoln Highway, de eerste transcontinentale interstate van de Verenigde Staten. Duchess en Woolly zoeken die start juist rond zijn beginpunt, in New York City. Hun zoektocht naar toekomst en geluk start in de zomer van 1954, ergens in het midden van die legendarische interstate, in Morgen, Nebraska. Daar stappen ze op 13 juni in Emmett’s baby-blauwe Studebaker en gaan op weg.

Met deze ingrediënten begint Towles een meeslepend avontuur, dat boeit tot werkelijk de laatste letter. Van meet af aan is duidelijk dat de trip anders zal verlopen dan gedacht of gedroomd. Woolly, die moeite heeft zich te voegen in de ritmes en patronen van het leven van alledag, geeft wat dat betreft duidelijk een schot voor de boeg:
“- You know what would be magnificent, Billy? You know what would be absotively magnificent?
Marking his place, Billy looked up from his book.
- What, Woolly? What would be absotively magnificent?
- A one-of-a-kind of day.”
De toon voor de rest van de roman is gezet.

Het verhaal dat zich ontspint, daagt uit tot analyse en zoeken naar onderliggende motieven. Omdat het lijkt te barsten van symboliek en allegorie. Towles, die eerder faam verwierf met ‘Graaf in Moskou’ scheert langs legendarische omzwervingen als die van Odysseus. Ook refereert hij herhaaldelijk aan het ‘in medio res’, een verteltechniek die een verhaal in het midden laat beginnen. De 4e juli, de Amerikaanse Onafhankelijkheidsdag, is een terugkerend thema in de levens van de jongens.

En dan is er natuurlijk de Lincoln Highway zelf, vernoemd naar de 16e president van de Verenigde Staten. Onder Amerikanen staat hij ook wel bekend staat als ‘Honest Abe’. Daarbij wordt Lincoln gezien en geëerd als dé president die de Verenigde Staten na de Burgeroorlog bij elkaar hield; hij perfectioneerde het jonge land grondwettelijk en gaf het zo een tweede kans.

Openlijke analyse van deze elementen dreigt uit te lopen op spoilers. Voor het duiden van Towles’ verteltechniek geldt hetzelfde. Zo lopen de hoofdstukken in de roman terug, van tien naar één. Ieder hoofdstuk is een dag. Daarbij heeft hij het boek opgezet als mozaïekroman, waarbij na elkaar steeds het verhaal van één van in totaal acht karakters verteld wordt. Maar daar is ook iets bijzonders aan de hand. Over de meeste personages wordt in de derde persoon enkelvoud verteld, behalve bij twee: zij komen in de ik-vorm aan het woord. Wie het boek dichtslaat, zal deze opbouw en opzet begrijpen. Erover praten is erover uit de school klappen: het verpest het avontuur voor wie het nog gaat lezen.

In Amerikaanse media is ‘The Lincoln Highway’ vergeleken met de film ‘Stand by me’ (1986), de beroerende klassieker en verfilming van Stephen King’s novelle ‘The body’. Andere recensenten zetten Towles met dit verhaal in de traditie van Kerouac, Steinbeck en Wolfe. Dat het boek hoge ogen gooit, is wel te begrijpen. Het heeft alle thema’s van het leven en wat literatuur vermag in zich: leven, dood, vriendschap, verraad, (on-)schuld en vergeving. Of ‘The Lincoln Highway’ hiermee een vaste plek tussen die literatuurklassieken zal veroveren, zal de tijd leren. Voor mij is het in ieder geval één van de fijnste en innemende verhalen die ik in tijden las.

Note: ‘absotively’ is geen typo maar correct geciteerd.