Realistische magie
Auteur Jos Bours (1946) studeerde Nederlands in Nijmegen en Dramaturgie in Utrecht, waar hij bleef wonen. Zijn Limburgse inborst en zijn karakteristieke verbondenheid met mensen uit de regio nam hij echter met zich mee door contact te maken met de lokale (Utrechtse) bevolking. Dit vind je onder andere terug in de 70 toneelstukken die op zijn naam staan. Voor deze stukken interviewde hij bewoners van Utrechtse volkswijken. Vervolgens verwerkte hij die verhalen in een script, dat weer werd ingestudeerd door diezelfde buurtbewoners. Ook de boeken van Bours worden gekenmerkt door sociale thematiek. Zo schreef hij in 1979 Mijnwerkers, verhalen om te onthouden. In 2004 verscheen Lombok Wereldwijk, over een Utrechtse multiculturele wijk. De jongens van het Glaspaleis (2014) is zijn eerste roman. In dit verhaal grijpt hij terug op eerdere thematiek: de Mijnstreek.
Centraal in zijn roman staan de jongens (jungskes) Nate, Jote en Miele Crucifix (bijzondere achternaam, natuurlijk met reden). Na het plotselinge overlijden van hun vader, raakt hun moeder verward. Haar familie besluit om de zorg voor de kinderen op zich te nemen. Zo komen ze alle drie in een ander gezin terecht. Wanneer ze oud genoeg zijn, keren de jongens terug naar hun ouderlijk huis waar ze gedrieën gaan wonen. Zo proberen ze in te halen wat ze in hun jeugd zo gemist hebben: een ‘eigen thuis’. Er dient zich echter een nieuw gat aan in hun bestaan: het ontbreken van de ontwikkeling van jongen tot man. Dit besef biedt hun een opening in de zoektocht naar zichzelf.
Bours combineert realisme met fantasie. Zo heeft het glaspaleis echt bestaan: dit was een warenhuis in Heerlen waar voornamelijk mijnwerkers kwamen. Ook kinderen van mijnwerkers kwamen hier. Voor hen was dit een speciaal uitje om met hun ouders naar toe te gaan, omdat ze daar hun armoedige bestaan even konden vergeten. De drie hoofdpersonen zijn gebaseerd op bestaande mensen. Bours: “Een aantal jaren geleden hoorde ik van mijn vrouw dat er in haar (Limburgse) geboortedorp drie broers woonden. Die leefden samen in één huis en heetten Jote, Miele en Nate. Die merkwaardige namen fascineerden mij. Ooit zou ik een verhaal maken over drie mannen die zo heten.” In dat verhaal laat Bours Nate, Jote en Miele samenwonen in een geheimzinnig ‘mannelijk samenwoonverband’ met bijzondere rituelen. Het huis noemen ze ‘Eden’ en de bijbehorende tuin ‘Het Paradijs’. Daarmee geven ze hun bestaan een magische dimensie.
De jongens vormen een drie-eenheid. Het is aandoenlijk om te lezen hoe ze zich proberen te onttrekken aan de sleur waarin zij terecht zijn gekomen, en hoe zij hun vroege gemis aan een ‘thuis’ proberen te herstellen. Ze vullen elkaar in alle opzichten aan, alhoewel zij dat zelf niet inzien. Uiteindelijk zullen ze hoe dan ook moeten loskomen van ‘thuis’ om zichzelf te worden. Bours beschrijft hun zoektocht op een verbloemende en dubbelzinnige manier. Zijn woordgebruik en zinsbouw past hij aan op het personage dat aan het woord is. Nate praat in beeldspraak, Miele als een profeet en Jote pragmatisch, afgepast en gesloten. Zelf zegt Bours hierover: “Ik heb lang niet alles in deze roman ingevuld en verklaard. Er wordt veel aan het voorstellingsvermogen van de lezer overgelaten, maar daarmee is de roman bepaald niet ontoegankelijk. In krachtige, korte, soms zelfs kortademige zinnen probeer ik de ontwikkelingen en de levenshoudingen van de jungskes te vangen. Die houdingen zijn verschillend, maar onmiskenbaar Limburgs.”
Limburg is niet alleen het decor van het verhaal, Bours schrijft ook (deels) in het Limburgs. Dit leuke detail draagt bij aan het sfeerbeeld. Het duurt even voordat je bent ‘ingeburgerd’ in dit taaltje, maar gelukkig is er achterin het boek een woordenlijst opgenomen die je wegwijs maakt. Met dit debuut mag Jos Bours beslist tot de romanschrijvers gerekend worden. Zijn missie om een beeld te geven van het leven in de Limburgse mijnwerkersstreek is geslaagd. Ook zijn eigenheid heeft hij in het boek verwerkt, op een zeer toegankelijke manier. De combinatie van realisme met verbeeldingskracht maakt deze roman tot een creatief werk. Hét criterium voor talent bij uitstek!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Femke Staal
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
