Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Realistische magie

Femke Staal 12 november 2015

Auteur Jos Bours (1946) studeerde Nederlands in Nijmegen en Dramaturgie in Utrecht, waar hij bleef wonen. Zijn Limburgse inborst en zijn karakteristieke verbondenheid met mensen uit de regio nam hij echter met zich mee door contact te maken met de lokale (Utrechtse) bevolking. Dit vind je onder andere terug in de 70 toneelstukken die op zijn naam staan. Voor deze stukken interviewde hij bewoners van Utrechtse volkswijken. Vervolgens verwerkte hij die verhalen in een script, dat weer werd ingestudeerd door diezelfde buurtbewoners. Ook de boeken van Bours worden gekenmerkt door sociale thematiek. Zo schreef hij in 1979 Mijnwerkers, verhalen om te onthouden. In 2004 verscheen Lombok Wereldwijk, over een Utrechtse multiculturele wijk. De jongens van het Glaspaleis (2014) is zijn eerste roman. In dit verhaal grijpt hij terug op eerdere thematiek: de Mijnstreek.

Centraal in zijn roman staan de jongens (jungskes) Nate, Jote en Miele Crucifix (bijzondere achternaam, natuurlijk met reden). Na het plotselinge overlijden van hun vader, raakt hun moeder verward. Haar familie besluit om de zorg voor de kinderen op zich te nemen. Zo komen ze alle drie in een ander gezin terecht. Wanneer ze oud genoeg zijn, keren de jongens terug naar hun ouderlijk huis waar ze gedrieën gaan wonen. Zo proberen ze in te halen wat ze in hun jeugd zo gemist hebben: een ‘eigen thuis’. Er dient zich echter een nieuw gat aan in hun bestaan: het ontbreken van de ontwikkeling van jongen tot man. Dit besef biedt hun een opening in de zoektocht naar zichzelf.

Bours combineert realisme met fantasie. Zo heeft het glaspaleis echt bestaan: dit was een warenhuis in Heerlen waar voornamelijk mijnwerkers kwamen. Ook kinderen van mijnwerkers kwamen hier. Voor hen was dit een speciaal uitje om met hun ouders naar toe te gaan, omdat ze daar hun armoedige bestaan even konden vergeten. De drie hoofdpersonen zijn gebaseerd op bestaande mensen. Bours: “Een aantal jaren geleden hoorde ik van mijn vrouw dat er in haar (Limburgse) geboortedorp drie broers woonden. Die leefden samen in één huis en heetten Jote, Miele en Nate. Die merkwaardige namen fascineerden mij. Ooit zou ik een verhaal maken over drie mannen die zo heten.” In dat verhaal laat Bours Nate, Jote en Miele samenwonen in een geheimzinnig ‘mannelijk samenwoonverband’ met bijzondere rituelen. Het huis noemen ze ‘Eden’ en de bijbehorende tuin ‘Het Paradijs’. Daarmee geven ze hun bestaan een magische dimensie.

De jongens vormen een drie-eenheid. Het is aandoenlijk om te lezen hoe ze zich proberen te onttrekken aan de sleur waarin zij terecht zijn gekomen, en hoe zij hun vroege gemis aan een ‘thuis’ proberen te herstellen. Ze vullen elkaar in alle opzichten aan, alhoewel zij dat zelf niet inzien. Uiteindelijk zullen ze hoe dan ook moeten loskomen van ‘thuis’ om zichzelf te worden. Bours beschrijft hun zoektocht op een verbloemende en dubbelzinnige manier. Zijn woordgebruik en zinsbouw past hij aan op het personage dat aan het woord is. Nate praat in beeldspraak, Miele als een profeet en Jote pragmatisch, afgepast en gesloten. Zelf zegt Bours hierover: “Ik heb lang niet alles in deze roman ingevuld en verklaard. Er wordt veel aan het voorstellingsvermogen van de lezer overgelaten, maar daarmee is de roman bepaald niet ontoegankelijk. In krachtige, korte, soms zelfs kortademige zinnen probeer ik de ontwikkelingen en de levenshoudingen van de jungskes te vangen. Die houdingen zijn verschillend, maar onmiskenbaar Limburgs.”

Limburg is niet alleen het decor van het verhaal, Bours schrijft ook (deels) in het Limburgs. Dit leuke detail draagt bij aan het sfeerbeeld. Het duurt even voordat je bent ‘ingeburgerd’ in dit taaltje, maar gelukkig is er achterin het boek een woordenlijst opgenomen die je wegwijs maakt. Met dit debuut mag Jos Bours beslist tot de romanschrijvers gerekend worden. Zijn missie om een beeld te geven van het leven in de Limburgse mijnwerkersstreek is geslaagd. Ook zijn eigenheid heeft hij in het boek verwerkt, op een zeer toegankelijke manier. De combinatie van realisme met verbeeldingskracht maakt deze roman tot een creatief werk. Hét criterium voor talent bij uitstek!

10

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Femke Staal

Gesponsord

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!