Macht en autoriteit

Op de Elfia bij Haarzuilens verscheen dit jaar het boek ‘Macht’ van Kim ten Tusscher. Het is het tweede deel in ‘vertellingen van de ondergang’ en een meeslepend, machtig mooi verhaal over verhaal over autoriteit. Het thema van het boek is de relatie tussen het individu en maatschappelijke structuren. Verschillende personages worden geconfronteerd met verwachtingen die de maatschappij of hun omgeving van hen heeft. De keuzes die de karakters maken laten de lezer zien welke invloed beide op elkaar hebben doormiddel van macht. Hierbij gaat het vooral om het spanningsveld tussen persoonlijke en legitieme macht
De persoonlijkheidssmacht ligt bij Kiril en Lilith. Door verschillende factoren en omstandigheden hebben beiden zich aanzien en een schare volgelingen verworven. De autoriteit van beiden wordt door verschillende confrontaties dusdanig op de proef gesteld en dat levert heftige, spannende en ontroerende situaties op.
De legitieme macht is afkomstig vanuit een hogere positie in de hiërarchie. Het gaat hier om de rol die iemand bekleed vanuit een functie en de daaraan gekoppelde macht. Deze autoriteit ligt in het verhaal bij Jakob, Rayender en Nayaku. Vanuit hun verschillende posities maken zij uit vanuit hun dubieuze motivatie het de helden erg lastig.
Zo heeft Lilith te maken met Jakob, die als God haar als zijn profeet terugeist. Deze mystieke confrontaties zijn heftig, maar spannend om te lezen. Als lezer heb ik genoten van de standvastigheid van Lilith, die het conflict aangaat met de macabere wispelturigheid van Jakob.
En de inzet van de spanning tussen Nayaku en Lilith is de ontketende magie. De auteur beschrijft de ambitie van de magiër realistisch. De gedrevenheid van Nayaku om deze vorm van magie te beheersen komt voort vanuit onzekerheid. De grootmeester wil zijn eigen tekortkomingen niet onder ogen zien en probeert daarom steeds krachtiger te worden, zodat zijn omgeving respect heeft voor zijn macht. Ten Tusscher maakt dit nog eens extra duidelijk via Niul, een andere magiër, die qua persoonlijkheid het tegenovergestelde van Nayaku is. Niul kent zichzelf, weet wat zijn zwakheden zijn en dat geeft hem meer macht dan Nayaku.
Overigens wordt de thematiek creatief uitgewerkt met het motief van de ontketende magie in het verhaal. Het is motief met diepgang, omdat het een combinatie is van een mannelijk en vrouwelijk element, waardoor het niet alleen een symbolisch evenwicht wordt voor beide naturen, maar ook meerdere betekenissen heeft zoals. Aan de ene kant vernietiging en liefde en aan de andere kant gehecht zijn en vruchtbaarheid.
Verder is de ontwikkeling die Rayender en Kiril ieder afzonderlijk doormaken als symbool van eenheid binnen Merzia uitstekend beschreven. Door zijn daden heeft Kiril meer aanzien dan Rayender. De laatste heeft zich door zijn maatregelen bijzonder impopulair gemaakt onder Merzianen en de gevolgen daarvan zijn heftig. De groei van beiden met betrekking tot eenheidsymbool is voor de een tragisch en voor de ander wordt het een terugkeer naar zichzelf.
Daarnaast is er nog een sterk spanningsveld. Tegenover de persoonlijkheidsmacht van Lilith en Kiril staat de leegheid van Tokala. Deze leegte vond ik erg sterk beschreven en beklemmend om te lezen. De manier waarop hij zijn rol als profeet vervuld laat zien hoe gevaarlijk het is om vanuit een verlangen naar autoriteit te handelen, zonder dat er sprake is van een basis. Het is bijzonder om te lezen hoe Tokala datgene wordt wat hij veroordeelde in Rayender. Hoe hij zich laat meeslepen door macht en daardoor veranderd is eng. Hij komt steeds verder van zichzelf af te staan.
Dus voor degenen die een geweldig boek willen lezen over macht en authenticiteit is ‘Macht’ een echte aanrader. Kan ik alvast het volgende deel reserveren in de serie?