Plastic vriend: individualiteit en Hobbes

Een van de meest geëngageerde auteurs met betrekking tot het milieu is Johan Klein Haneveld. En in zijn ziltpunknovelle ‘Plastic vriend’ laat beschrijft hij wat een mogelijk scenario zou kunnen zijn van hoe de wereld er uit ziet in de 22e eeuw. Daarnaast is het een juweel van een verhaal over vriendschap, individualiteit en vrijheid.
Negen korte chronologische hoofdstukken vormen samen het verhaal. Hierdoor is het toegankelijk en de beeldende manier van vertellen maakt het lezen aangenaam. Voor mij zijn twee hoofdstukken belangrijk, namelijk het vierde en zevende. In het vierde speelt naamgeving een belangrijke rol en in het achtste wordt de politieke situatie duidelijk gemaakt, waardoor het conflict nog scherper wordt.
In deze novelle wordt een dystopische wereld beschreven. Door een belangrijk aandachtspunten uit de milieuproblematiek te laten gebeuren, wordt een mogelijk toekomstige aarde op een overtuigende en realistische wijze beschreven. De waterspiegel is enorm gestegen en het leven in de zee is nagenoeg verdwenen en heeft plaats gemaakt voor plastic. De gevolgen voor de mensheid zijn enorm. En met name de sociale tegenstellingen zijn tot het uiterste gedreven.
Matthijs Waaldrop is op meesterlijke wijze de spil in het verhaal. Dit doet de auteur niet alleen via het verhaal maar ook in relatie tot de boevengenoemde thema’s als vriendschap, individualiteit, vrijheid en menselijkheid. Steeds is de plastic visser de spil van zowel het verhaal als de thematiek. Zijn persoonlijkheid geeft een ontroerende, kwetsbare of mooie invulling aan deze onderwerpen, wat hem heel sympathiek maakt.
Verder speelt Klein Haneveld op een creatieve manier met de naam Hobbes. Naast het stripfiguur verwijst deze naam naar Thomas Hobbes, de filosoof. Heel voorzichtig tikt ‘Plastic vriend’ tegen enkele speerpunten uit het gedachtegoed van de Engelse filosoof. Bijvoorbeeld het sociaal kapitaal in de novelle in tegenstelling tot het sociaal contract. En vanuit het contrast altruïsme – egoïsme levert het boek ook mogelijkheden voor een literaire analyse.
De originele literaire manier waarop vriendschap uitgewerkt wordt, bewijst het vakmanschap van Johan Klein Haneveld. Het verhaal wil de lezer ook inzicht geven in de relatie tussen mens en automatisering. Door een sterke personificatie te gebruiken wordt de lezer duidelijk gemaakt dat technologie ook hele positieve eigenschappen heeft en de mens dichter bij zichzelf kan brengen.
Dus voor alle lezers die een prachtig verhaal willen lezen over vriendschap, individualiteit en vrijheid is deze novelle een absolute aanrader. Daarnaast is het vanwege de gelaagdheid ook een uitermate geschikte aanrader voor literaire lezers die met het verbeeldingsliteratuur kennis willen maken. #plasticvriend #johankleinhaneveld #godijnpublishing