Wat is menselijkheid? Johan Klein Haneveld biedt in twee spannende verhalen een prangend antwoord.
In ‘De soldaat die koningin werd’ beschrijft Johan Klein Haneveld treffend een gemeenschap van mensen die veel weg heeft van een bijenkolonie. Bovenaan in de hiërarchie staat de koningin, die in de openingsscène van het verhaal heugenswaardig wordt neergezet. Deze vrouw lijkt wel de ultieme verstrengeling van mens, machine en informatie. Een maatschappij van klonen met verschillende functies dient haar. Soldaten, oogstvrouwen en anderen voeren hun rol zonder verpinken uit. Tot de nieuwe kloon Thomas van de band rolt. Met hem is duidelijk iets misgelopen. Tegen de achtergrond van een oorlog met een ander volk wordt Thomas er zich langzaamaan van bewust dat hij en andere onvolmaakten zich wellicht best aan hun rol als kanonnenvoer onttrekken om te kijken wat écht goed is voor de gemeenschap. Dit groeiende besef zit mooi verwerkt in het verhaal.
Johan Klein Haneveld zorgt voor veel vaart in de vertelling. Vanaf het moment dat Thomas afgekeurd wordt voor zijn originele functie beland je als lezer samen met hem in een dollemansrit. Levendig beschrijft de auteur de decors waartegen zich de actie zich in hoog tempo afspeelt. Van het hoofdkwartier van de koningin gaat het over de legerkazerne naar luchtgevechten op grote hoogte. De scènes in de kazerne, waaruit blijkt hoezeer het leger de onvolmaakten als ingecalculeerde verliesposten beschouwt, zijn meesterlijk. Het afgrijzen van de echte kloonsoldaten voor het kanonnenvoer is tastbaar.
Het is precies die wisselwerking tussen de personages, ook bijvoorbeeld binnen de groep van onvolmaakten, die aan het verhaal een geheel eigen dynamiek verleent en het ver boven de middelmaat uittilt. Johan Klein Haneveld heeft er een neus voor om in treffende zinnen de veranderende band tussen figuren te schetsen. Zo is er bijvoorbeeld T-4879, die zich in de kazerne broederlijk over Thomas ontfermt. Naarmate het verhaal vordert, merken we hoe de rollen omgedraaid worden. Deze evolutie wordt schitterend in beeld gebracht, ook in actiescènes.
Het tweede verhaal ‘De sprinkhanen’ opent eveneens met een scène die je meteen zin geeft om verder te lezen. Waar in het eerste verhaal bij aanvang de koningin in al haar koude glorie beschreven wordt, maakt de lezer hier kennis met de zachte gevoelswereld van Harold. Natuur en vreedzaamheid voeren de boventoon. In de prachtige pastorale setting voel je echter al snel dat niet alles is wat het lijkt. Er dreigt gevaar … van de sprinkhanen. Maar naarmate het verhaal vordert, vraag je je meer en meer af of de stringente maatregelen tegen de insectenplaag een niet veel groter onheil vormen. Wat is menselijkheid? Het beschermen van de mens als ras tegen alle gevaar? Of eerder het beschermen van wat een mens echt tot mens maakt? Deze boeiende vragen leiden tot een verhaal waarin actie, romantiek, wanhoop en een glimpje hoop allemaal hun natuurlijke plek vinden.
Vooral de scènes die de ontmenselijking verbeelden, zijn ontroerend. De dunne pantserlaag die Harold en Elise beknelt tot ze niet meer dan robotten lijken, roept een claustrofobisch gevoel op. De lezer voelt maar al te goed hoe die metalen laag de hoofdpersonages herleidt tot niet meer dan hun oproepnummers bij de centrale. Zelfs eten is verworden tot een mechanische gebeurtenis, niet meer dan een zich voeden om voort te kunnen.
Opnieuw besteedt Johan Klein Haneveld veel aandacht aan actie. Er wordt gerend, geplet en gevallen dat het een lieve lust is. En dat allemaal in een troosteloos decor waar het kleinste stukje natuur ontbreekt. Het enige groen in die zee van roest zijn de vraatzuchtige sprinkhanen, die altijd en overal op de loer liggen.
Mooi is dat de auteur niet voor een voor de hand liggend einde kiest. Uit de begeleidende tekst van Stichting Fantastische Vertellingen achteraan deze bundel blijkt dat Johan Klein Haneveld de oerversie van ‘De sprinkhanen’ reeds op zijn zeventiende schreef. Bepaald indrukwekkend.
Ik had het nog niet over de prachtige tekeningen van Gert-Jan van den Bemd. De openingsscènes waarvan hierboven sprake worden schitterend geïllustreerd door de artiest. Deze en andere sfeervolle platen dragen er met hun indringend gebruik van kleuren toe bij dat de verhalen onder de huid kruipen.
Deze fijne bundel is een ideale kennismaking met het werk van Johan Klein Haneveld. Ook wie al een of meerdere romans van hem las, zal zeker genieten van deze twee spannende SF-verhalen met een mooie boodschap.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van FinnAudenaert
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
