Poëtisch, gelaagd, somber en prachtig

Sinds 'Of de oleander de winter overleeft' ben ik fan van Popa. Daarna werd ik door 'Verdwenen grenzen' in vertwijfeling getrokken wat ik nu het beste boek vond. Maar sowieso is een nieuwe dan vanzelf een feestje.
En 'In de schaduw van de eik' stelde me weer niet teleur. Hoewel de poëtische, associatieve stijl onmiskenbaar weer Popa is, las ik in veel opzichten een volkomen ander boek (al komen elementen van Popa's wereld weer terug, zoals de relatie tussen Oost- en West-Europa, het belang van wortels en de verwarrende pijn van ontworteling, en de intens doorleefbare schets van een voor Nederlanders onbekende Europese cultuur en omgeving).
BIj vlagen absurdistisch (de beer!), vaak geestig, is dit vooral een heel persoonlijk boek over de ontheemde sterrenchef Alex Petrescu, die losgeslagen raakt van zijn Nederlandse leven en impulsief een vervallen paleis in een Roemeens dorp koopt. Een keur aan eigenaardige dorpsbewoners wordt deel van zijn leven, terwijl hij zichzelf verstrikt in de strijd voor het behoud van de oerbossen. De eik uit de titel is de laatste van vier reusachtige soortgenoten; het lot van de andere drie speelt een essentiële rol in hoe Alex stap voor stap zijn onvermijdelijke lot nadert (dat in het eerste hoofdstuk al wordt aangekondigd).
En intussen krijgen we van Popa als lezer in een zorgvuldig gedoseerd tempo onthuld hoe Petrescu's relatie met zijn overleden moeder hem nog steeds drijft, en -- dankzij het Securitate-dossier dat hij over haar ontvangt -- hoe haar relatie met haar moederland Roemenië, en haar van geheimen doordrenkte vlucht, hen beiden heeft gevormd.
En toen ik de laatste pagina dichtsloeg, realiseerde ik me pas dat ik intussen óók een indringend aanklacht had gelezen van de misdaad van de grote ontbossing, en wat een gotspe het is dat we stampij maken over het Amazonegebied terwijl onze eigen achtertuin rucksichtlos wordt gerooid voor Ikea-meubelen.
Maar aangezien Popa een hele goede schrijver is, wordt het boek hierover nergens ooit prekerig, omdat dit thema is verwerkt in de ziel van de getormenteerde chefkok, en in de ambivalentie van de mensen om hem heen.
En in die eiken natuurlijk.