Het is onmogelijk om De erfenis van Richard Grenville, het eerste deel van de Verborgen Universiteit-cyclus van Natalie Koch, te recenseren zonder de naam Potter te laten vallen. Laat ik daarom maar met de deur in huis vallen: dankzij Kochs verrukkelijke boek weet ik eindelijk wat er aan Harry schort. Want Koch laat zien hoe Rowling dat allemaal beter had kunnen doen: zoals in de Verborgen Universiteit.
De 19-jarige Nederlandse Alexa, door haar moeder grootgebracht zonder ooit te weten wie haar vader was, wordt toegelaten tot een kleine, onbekende universiteit aan de rand van Londen. Al gauw ontdekt ze dat niets is wat het daar lijkt: onder/achter de zichtbare universiteit verschuilt zich de Untraceable University, waar Magi college geven, jonge Magi in de collegebanken zitten, en het onderwijs zich volledig richt op praktische en theoretische magie. Alexa zelf heeft de gave ook, en is naar de school gelokt om haar vaardigheden te leren beheersen. Het duurt niet lang voor er sinistere zaken voorvallen, en Alexa wordt meegesleept in een reeks avonturen om haar nieuwe alma mater en haar nieuwe vrienden te beschermen.
Klinkt dat (te) bekend? Klinkt dat als Harry Potter met studenten in plaats van scholieren? Oppervlakkig misschien, maar die vergelijking doet groot onrecht aan alles wat er beter, intelligenter, volwassener is in de Verborgen Universiteit. Nog los van boeiende, doordachte plot.
Dat begint al met de karakterisering. Koch kruipt Alexa dicht op de huid en besteedt veel aandacht aan de psychologische ontwikkeling van haar hoofdpersoon, en wat de schok met haar doet van een verborgen magische wereld waar ze deel van blijkt uit te maken. Alexa overtuigt daardoor als een driedimensionaal karakter, en maakt een zichtbare, emotioneel meeslepende ontwikkeling door. Waar Alexa bijvoorbeeld een paar keer, onder invloed van een spreuk, haar verbinding met de werkelijkheid dreigt te verliezen, is die overgang, dat verlies van identiteit, griezelig goed weergegeven. Ook de andere karakters zijn in meerderheid gelaagd en interessant; hier geen zwart/wit scheiding tussen Goed en Kwaad, hier geen karikaturale Dreuzels. Iedereen is menselijk en gemankeerd, en de wereld van de Magi en de gewone menselijke maatschappij bestaan naast elkaar, met een realistisch geschetst spanningsveld en een overtuigende historie.
Ook in andere details en achtergronden laat Koch zien dat ze heeft nagedacht over de wereld die ze beschrijft. Dat blijft niet bij de fraaie backstory van haar wereld; zelfs de linguistische details van de Latijnse toverspreuken zijn doordacht en goed uitgewerkt. Het allermeest overtuigt de invoelbare beschrijving van hoe het is om als Nederlandse studente binnen te komen in een Engelse universiteit, alsof Koch daarbij direct uit eigen ervaring put.
Daarbij komt dat Koch niet bang is om Grote Thema's aan te snijden, waardoor het lezen van de Verborgen Universiteit meer wordt dan plezierig tijdverdrijf. Het boek zet je aan het denken, over (on)sterfelijkheid, de moraliteit van een leven vol leugens, de dunne scheidslijn tussen droom en werkelijkheid, en vooral de magische kracht van woorden.
Is het boek dan perfect? Nee, dan had ik die vijfde ster ook wel toegekend. Stylistisch is het proza hier en daar wat oneffen en wankelmoedig. Daarbij helpt niet dat het qua taal op twee gedachten hinkelt: aan de ene kant wil Koch de Engelse setting benadrukken (en misschien zelfs al vooruit denken naar vertaling), terwijl ze het aan de andere kant niet kan laten om typisch Nederlandse uitdrukkingen en zelfs woordspelingen in de mond van haar Engelse hoofdpersonen te leggen. En de redacteur had best wel wat strenger mogen zijn met de rode pen, waar de uitwijdingen over technische, wetenschappelijke, historische en linguistische details het tempo net te veel uit de narratief halen. Maar dat zijn details die mij als recensent, schrijver, en kritische lezer weliswaar opvielen en soms zelf stoorden, maar die niet mijn urgente drang wegnamen om tot in de kleine uurtjes door te lezen. En tegenover de stylistische gebreken staat een prettig losse, onverschrokken stijl die vaak op een positieve manier literair en soms zelfs lyrisch wordt.
Ik ben blij dat deze recensie af is, want deel 2 staat al op mijn Kindle, en ik kan eigenlijk niet wachten.
