Veel vragen, weinig antwoorden

Flaptekst:
Bijna vijftig jaar woont Paul Krüzen met zijn vader in een Saksische spookboerderij buiten Mariënveen, een vergeten dorp aan de grens. Eens zorgde zijn vader voor hem, nu zorgt hij voor zijn vader. Lang geleden stortte een Russische piloot neer in het maisveld achter hun huis. Dit zette een keten van gebeurtenissen in werking waarvan ze nooit volledig zijn bekomen. Na de Rus kwamen de Chinezen, die het café en de snackbar in het dorp overnamen, daarna volgde de rest van de wereld. Met hen kwam ook de onzekerheid. Het verzet bestaat uit het beschimpen van de Chinezen en de aanschaf van meer bewakingscamera’s. Voor de betaalde liefde steekt Paul Krüzen de grens over. In het bordeel raakt hij verzeild in een conflict dat hem dwingt de verscholen positie te verlaten die hij in het leven heeft gekozen. Van dit dorp en deze mensen is Rita, patrones van de hopeloze gevallen, de beschermheilige.
De heilige Rita is een schitterende en ontroerende roman over een vader en een zoon, en over de nieuwe tijd in een traditioneel grensdorp.

Citaat:
Zijn hart sloeg vlug. Het verleden – het bestond, het had bestaan, en al was het ondergegaan, hij had het opgegraven. Dus het was waar, de Rus, zijn vliegtuig, de dingen die zich in de schemering van zijn vroege jeugd hadden afgespeeld en die hij zich herinnerde als een droom – de contouren werden scherper nu. Met zijn vondst, had hij het gevoel, nam hij alsnog zijn plaats in de gebeurtenissen in. [uit hfdst. 5]

Recensie:
Dit is het eerste boek van Tommy Wieringa dat ik las en ik heb dus geen vergelijkingsmateriaal om te oordelen of dit overeenkomsten heeft met zijn eerdere boeken. Wat ik wel weet is dat de auteur er in dit boek erg goed in slaagt om de lezer mee te slepen in de sfeer van een klein dorp waar de tijd lijkt stil te staan en waar kleine gebeurtenissen, die in de grote wereld nauwelijks de krantenkoppen zouden halen, dramatische proporties aannemen. Het is een gemeenschap waar het verleden grote sporen trekt naar het heden [zie het citaat waar ik voor koos] en waar omheen denkbeeldige muren zijn opgetrokken die de inwoners beletten om er ooit aan te ontsnappen.

De Heilige Rita, een titel die suggereert dat het hier om een katholieke streekroman zou gaan, is bedrieglijk. Rita, personage in dit boek, is lang geen heilige, maar betekent mijns inziens méér in het leven van hoofdpersoon Paul dan de beschermheilige van het dorp ooit zou kunnen.

Over heel het dorp, en in het bijzonder over de woning van de vijftig jaar oude Paul en zijn vader Aloïs, hangt een sfeer van beklemming, van verval en soms ook van ongedefinieerde angst. De auteur is er een meester in om met zijn beschrijvingen een sfeer op te roepen die meer suggereerd dan wat er werkelijk is.
De Heilige Rita zou een streekroman kunnen zijn, maar is het niet door de achterliggende drama’s; het zou een thriller kunnen zijn, maar is ook dát niet. In een thriller worden aan het einde zaken opgelost en vragen beantwoord. Dat gebeurt niet in dit boek.

Tommy Wieringa heeft in dit boek een aantal vragen ingebouwd waarop we geen antwoord krijgen, open vragen die de lezer naar eigen inzicht kan beantwoorden of gewoon onbeantwoord laten. Het is geen sprookje dat eindigt met: ze leven nog lang en gelukkig.
De laatste scene suggereert geen gelukkig einde maar eerder een drama dat op de loer ligt en klaar is om toe te slaan. Of dat ook toe zal slaan en hoe of wanneer, we hebben er het raden naar. Het laat de lezer, mij in ieder geval, na het lezen van de laatste pagina, achter met een groot gevoel van verwarring en ook van groot mededogen voor Paul, gevangen door het dorp en zijn eigen hazenhart.

Uiteindelijk laat het boek mij achter met heel veel vragen en met urenlange gedachtespinsels over de antwoorden op die vragen.

Auteur:
Tommy Wieringa [1967] bracht het eerste deel van zijn jeugd door op Aruba. Op zijn negende verhuisde het gezin terug naar Nederland, waarna hij lang in het Twentse Geesteren woonde. Mariënveen, het dorp waar De Heilige Rita beschermheilige van is en waar het verhaal zich afspeelt, is vast en zeker geïnspireerd door de Twentse vroegere woonplaats van de auteur.