De praal van een eeuwige stad

Aspirant-politieman Jason Banneck bewaakt in een Leuvens ziekenhuis een onbekend comateus meisje. Het lijkt het begin van een politiethriller, maar het meisje, Theodora Kerhonen, is een telg van een vooraanstaande familie in de eeuwige stad Orsenna. Zij is een zogenaamde Stapper en kan door werelden reizen. Wanneer zij bijkomt, wordt ze nagezeten door agenten van haar vader en belanden zij en Jason in de Franse stad Tours, in 1944. Tot hier zou je vermoeden dat de onwetende Jason en de aan geheugenverlies lijdende Theodora bij uitstek personages zijn om een lezer kennis te laten maken met een groot en geheimzinnig, nieuw universum. Dat is de manier waarop het in veel fantasyboeken gaat; de portal-constructie. Schrijver Guido Eekhaut maakt echter de verrassende en intrigerende keuze om al snel van perspectief te wisselen. Hoofdstuk drie laat de vermeende hoofdpersonages in een uitzichtloze situatie achter in Tours en voert de lezer naar het verre Orsenna, waar een geheimzinnig en reusachtig artefact in de woestijn wordt opgegraven. Met een caleidoscopische verteltrant maakt de lezer vervolgens kennis met alle politieke fracties en belanghebbenden die elkaar in het politieke steekspel van de stad het licht in de ogen niet gunnen. Dan toont zich ook de werkelijke hoofdpersoon van het boek: de stad Orsenna. Met alle handelingen en verhaallijnen wordt uiteindelijk vooral het verhaal van de stad verteld. Van haar eindeloze historie, haar schoonheid en het vuil spel dat door de machthebbers gespeeld wordt. Het is een episch verhaal, dat met zijn vele personages en verhaallijnen eigenlijk vraagt om een verfilming door HBO of Netflix.

Het is niet het eerste boek over Orsenna. Bij uitgeverijen Babel en Verschijnsel verschenen eerder vier boeken die in de mythische stad spelen. Recent stond in de jaarbundel Ganymedes-14 een kort verhaal.

Stappers, De Praal van Steden, is uitgegeven door uitgeverij Vrijdag. Vrijdag is een brede publieksuitgeverij en dat zij een fantasyreeks in hun fonds opnemen is bijzonder te noemen. Als er wel eens wordt beweerd dat de belangstelling voor het genre groeit, dan is het feit dat een uitgeverij als Vrijdag deze uitgave in haar fonds opneemt daar een zichtbare bevestiging van.

Guido Eekhaut is een ervaren schrijver die meermaals werd genomineerd en bekroond. Die ervaring voel je bij het lezen van het verhaal, aan de manier waarop hij moeiteloos de scènes beschrijft, dialogen plaatst en van perspectief wisselt. De taal is soepel en effectief, al had hij nog wat kaler gemogen. Met name het overbodig gebruik van het woordje ‘plots’ valt op. De paar redactionele slordigheden hoeven het leesgenoegen niet in de weg te staan. Dat is eerder het geval bij het feit dat geen van de personages snel tot leven komt. Jason en Theodora overkomt wel van alles, maar nergens voel je je als lezer echt bij hen betrokken. En dan wreekt zich de gefragmenteerde opbouw. De meer karikaturale personages – vooral de slechteriken – blijken in het snel wisselende decor aantrekkelijker en krachtiger. Wellicht is voor het uitdiepen van veel personages nog wat meer verhaal nodig. Stappers is immers het eerste deel van een reeks (wat de uitgeverij verzuimt op de omslag te vermelden). Als je het aantal lijnen dat wordt uitgezet in acht neemt, zou je minimaal drie delen verwachten, maar niet verbaasd mogen zijn over een cyclus van zeven of meer delen. Als zelfstandig boek is Stappers niet bevredigend. Het leest als een inleiding, als een opmaat. Het is op alle fronten veelbelovend, maar geen van die beloftes wordt in dit deel al ingelost. Dat maakt nieuwsgierig, maar je bent nog niet verkocht. Het lijkt me noodzaak dat lezers niet al te lang moeten wachten op een volgend deel. Het was beter geweest om meerdere delen tegelijk uit te brengen, of om één personage wat meer centraal te stellen en een eindpunt te kiezen met een sterker gevoel van climax of afronding. De ontwikkeling en apotheose die Jason doormaakt was daar eigenlijk heel geschikt voor geweest, maar zijn avonturen zijn in dit deel nog maar een voetnoot bij de lange historie van Orsenna.

Het oordeel (drie sterren) wordt gedrukt door het feit dat dit deel slechts het begin is. Het kan als geheel nog heel goed, of zelfs briljant worden. Maar voor zo’n beoordeling moeten de verhaallijnen meer vlees krijgen en de personages verder groeien.