Nu ben ik alleen. Helemaal, helemaal alleen. Alleen op een wijde, wijde zee.

Oryx en Crake is het eerste deel van de MaddAddam-trilogie van Margaret Atwood. (Ottawa 1939) Ik kende Atwood al van haar beroemde werk Het verhaal van de dienstmaagd, dat ik best een goed boek vond, maar dat me niet volledig wist te raken. Onlangs las ik deze trilogie, waarvan Oryx en Crake het eerste deel vormt. Dit boek sprak me veel meer aan, vooral door de complexiteit van het plot en de indringende vragen die het oproept.

Atwood beschrijft haar werk als ‘speculatieve fictie’. In Oryx en Crake stelt ze zichzelf en haar lezers de vraag: wat als we doorgaan op de weg die we nu bewandelen? Hoe steil is de helling waarop we ons bevinden? Wat zijn onze reddingsboeien, en wie heeft de kracht om in te grijpen? Deze vragen maken het boek niet alleen intrigerend, maar ook verontrustend. Het verhaal raakt namelijk zodanig aan onze huidige realiteit dat Oryx en Crake tot een van de meest verboden boeken in de Verenigde Staten behoort.

Het verhaal draait om de hoofdpersoon die zichzelf Sneeuwman noemt. Hij lijkt de enige mens die de ramp, die de wereld zoals wij die kennen heeft vernietigd, heeft overleefd. Hij wordt omringd door ‘Crakers’, onschuldige, mensachtige wezens die speciaal zijn gecreëerd door de genetische manipulaties van een technologie gedreven maatschappij. Op zoek naar voedsel en antwoorden onderneemt Sneeuwman een tocht naar de ruïnes van een verlaten complex. Deze reis is niet alleen een zoektocht naar overleving, maar ook een reis naar zijn eigen verleden. Langzaam ontvouwt zich een verhaal in een dystopische wereld die angstaanjagend geloofwaardig is. Atwood heeft geen sciencefiction-elementen verzonnen, maar werkt uitsluitend met technologieën en ontwikkelingen die al bestaan. Het maakt haar wereld op afstand voelbaar, maar tegelijk beklemmend dichtbij. In dat opzicht kun je een parallel trekken met Het verhaal van de dienstmaagd.

Atwood weet de lezer volledig mee te slepen in deze wereld. Met haar unieke combinatie van humor, scherpzinnigheid en grote kennis maakt ze het verhaal niet alleen geloofwaardig, maar ook diepgaand. Ze vertelt het verhaal door middel van flashbacks, waardoor de lezer stukje bij beetje de puzzelstukjes krijgt aangereikt die het verleden van Sneeuwman en de oorsprong van de ramp onthullen.

Atwood is een schrijfster die je aan het denken zet over je eigen wereld, en dat doet ze fenomenaal goed. Met deze complexe, gelaagde vertelling weet ze de lezer niet alleen te boeien, maar ook op een diepere manier te raken.